کاشت بذر

ما در این مقاله سعی داریم روش کشت گیاهان را از طریق کاشت بذر ها به روش های خطی ،درهم وکپه کاری معرفی نماییم .از این رو در این مقاله به معرفی بذر ها از نظر جنسیت ، روش تکثیر بذرها،طول عمر و از جمله به رسیدگی فیزیولوژیکی بذور نیز پرداختیم .در ادامه با ما همراه  باشید .

طول عمر بذر:

بذر ها از نظر طول عمر به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از ۱-بذر های کوتاه عمر ۲-بذر های متوسط ۳-بذر های طویل عمر

۱-بذرهای کوتاه عمر (رکال سیترانت)-(Short-lived seeds)

عمر این گونه بذرها بسیار کم است و از چند روز تا حداکثر چندماه می باشد.
مانند بذر درختان سپیدار ،نخلها،انبه،خرمالو،
مرکبات(پرتغال،نارنج، و..)گردو،بادام،فندق و گلها مانند پامچال
میزان رطوبت نگهداری بذر نباید کمتر از ۳۰-۳۴ درصد باشد
بذرهای فوق الذکر باید بلافاصله پس از برداشت و جمع آوری کشت شوند.

 ۲-بذرهای متوسط(ارتودوکس)-(Medium seeds)

عمر این گونه بذرها چند سال می باشد(عمدتا ۲-۵ سال)
مانند بذر انواع درختان مانند (کاج ها و سروها)،بذر انواع گلهای زینتی،بذر انواع سبزیجات
میزان رطوبت مناسب نگهداری بذر حدود ۸-۱۵ درصد

۳- بذرهای طویل عمر-(Long life seeds)

این بذرها دارای عمر زیادی هستند (عمدتا ۱۵-۲۰سال)
مانند بذر اکثر علف های هرز
عمق مناسب کاشت بذر:
مناسب ترین عمق بین ۲-۴ برابر قطر بزرگ بذر می باشد.

مخلوط مناسب خاک جهت  بذر کاری :

۱-خاکبرگ به اضافه ماسه شسته شده به نسبت مساوی برای بذرهای معمولی
۲- کوکوپیت یا پیت ماس به اضافه پرلیت به نسبت مساوی برای بذرهای حساس مانند انواع کاکتوس ها و ساکولنتها و برخی گلها و بذرهای با ارزش F1

خلوص بذر:

خلوص بذر یکی از عوامل تعیین کننده کیفیت بذر است-هرچه درجه خلوص بیشتر باشد کیفیت بذر بیشتر است.
عوامل کیفیت بذر:
۱-جوانه زنی بذر(قوه نامیه)
۲-سرعت جوانه زنی بذر(یکنواختی جوانه زنی بذر)
۳-خلوص بذر
۴-عاری بودن بذر از آفات و بیماریها(سلامت بذر)
۵-رسیده بودن بذر
۶-وزن هزار دانه بذر(درشتی و ریزی بذر)
۷-سن بذر

روشهای بذرکاری:

بذر ها به سه روش خطی -درهم و روش کپه کاری کاشته میشوند که به توضیح آن ها میپردازیم.
۱– روش خطی یا ردیفی:

بذرها بر روی خط یا ردیف کاشته میشود-فاصله بذرها بر روی ردیف بستگی به قطر بذر دارد.روش کاشت خطی جهت انجام عملیات داشت و انتقال نهال به محل اصلی آسان تر می باشد.

۲-روش درهم:

بذور را به صورت پاششی در سطح خاک می ریزند و روی آن خاک دهی می کنند –در این روش عملیات داشت و انتقال نهال مشکل می باشد.
نکته:قبل از کاشت بذر،بهتر است بذور را به مدت ۲ روز در آب خیسانده و سپس کاشت نمود،چون در جوانه زنی تسریع می شود.

۳-کپه کاری:

در این روش پس از حفر گودال به فواصل معینی تعداد دو تا سه عدد بذر کاشته می شود و روی آنرا خاک می دهند سپس بوته های ضعیف و اضافی را پس از سبز شدن تنک می کنند و دو تا سه عدد بوته قوی را نگهداری می کنند. مانند کاشت بذر شب بو ،صیفی جان(هندوانه،خربزه-گرمک،خیار)

رسیدگی فیزیولوژیکی بذر:

بذرها باید بر روی گیاه مادری برسند و تکامل یابند تا قدرت جوانه زنی داشته باشند.
قوه نامیه بذر(درصد جوانه زنی)یا قدرت رویانی یا قدرت حیات:
عبارتست از درصد جوانه زنی یا درصد زنده مانی بذر.
بذرها را باید به مدت ۷-۱۴ روز در محیط مناسب رشد قرار داده و تعداد بذر جوانه زده را به صورت درصد محاسبه نمود.
قوه نامیه یکی از عوامل مهم کیفیت بذر است.

۱-مناسب ترین دما برای نگهداری بذر،دمای ۲-۴ درجه سانتی گراد یا همان دمای یخچال های معمولی است که میتوان بذور را برای مدت کوتاه نگهداری نمود.
۲- بهتر است جهت نگهداری بذر از فویل استفاده نمود.
۳-رطوبت مناسب بذر جهت نگهداری۸-۱۵ درصد میباشد.

روش تکثیر جنسی گیاهان(تکثیر بوسیله بذر)

بذر از ترکیب دانه گرده(گل نر)و خامه گل(گل ماده یا مادگی)بوجود می آید.

مزایای تکثیر بوسیله بذر:

روشی ارزان است،بذر را می توان به مدت طولانی در شرایط مناسب نگهداری نمود،کنترل بیماریها توسط بذر امکان پذیر است،بذر با شرایط محیطی سازگاری دارد،تکثیر پایه های درختان جهت پیوند بیشتر از طریق بذر است،بوسیله بذر می توان تعداد زیادی از گیاه را تولید نمود.

معایب تکثیر بوسیله بذر:

با جمع اوری و کاشت بذر در برخی گونه ها تفرق صفات ایجاد می شود.بذر دارای دوره نونهالی(زمان کاشت بذر تا تولید نهال)طولانی تر نسبت به سایر روش های تکثیر است،بذر عموما دارای ناخالصی می باشد(در صورت دم خالص سازی)بسیاری از بذرها بویژه درختان میوه پس از ۷-۹ سال به میوه می نشینند،برخی بذور دارای قوه نامیه کم می باشند.
با روش تکثیر جنسی (بذر)بسیاری از گیاهان زینتی یکساله،دو ساله و برخی گیاهان چند ساله را می توان تکثیر نمود مانند آهار ،جعفری،تاج خروس،لاله عباسی،قرنفل،تاج الملوک،انگشتانه ای،فیلودندرون،برخی گیاهان گوشتخوار.

بذرها از نظر گرده افشانی به دو نوع تقسیم می شوند:

۱-بذرهای هموزیگوت:  بذرهایی هستند که دانه گرده و مادگی از یک جنس می باشند.
۲-بذرهای هتروزیگوت:  بذرهایی هستند که دانه گرده غیر از گیاه مادری می باشند.