اثرات آبیاری زیاد برروی گیاه:

آبیاری زیاد باعث از بین بردن گیاه می شود و ریشه را دچار پوسیدگی میکند بیش از ۹۰ درصد اجزاء گیاه (ریشه، ساقه، برگ، گل و…) را آب تشکیل می دهد. آب نقش زیادی در زندگی و حیات گیاه دارد. اصل آبیاری اینکه باید آبیاری منظم و به موقع باشد. نه آبیاری کم و نه زیاد

۱-خفگی ریشه گیاه و عدم تنفس آن و کاهش هوای خاک

۲- شتشوی مواد غذایی و خارج شدن در اطراف ریشه

۳- پوسیدگی ریشه

۴- افزایش بیماری های قارچی و باکتریایی در خاک

۵- کاهش رشد و در نهایت مرگ گیاه

اثرات آبیاری کم برروی گیاه:

۱-پژمرده و پلاسیدن برگ و ساقه گیاه

۲- زرد شدن برگها و ریزش ناگهانی آن

۳- کاهش طول عمر گلها و عدم باز شدن غنچه ها

۴- کاهش رشد و در صورت ادامه مرگ گیاه

زمان مناسب آبیاری گیاهان و اصول آبیاری:

حداقل دمای آب ۱۶ درجه سانتی گراد، دمای مطلوب آب ۲۵ – ۲۲ درجه سانتی گراد، حداکثر دمای آب ۳۲ – ۳۰ دمای آب همیشه باید معادل دمای محیط باشد.

۱-اصولا گلها در فصل بهار و تابستان نیاز به آبیاری و آب بیشتر دارند.

۲- اصولا گلها در فصل پاییز و زمستان نیاز کمتری به آب و آبیاری دارند.

۳- در موقع ظاهر شدن ساقه گل دهنده و گلها، گیاهان نیاز به آب بیشتری دارند.

۴- آبیاری در طول شبانه روز، بهتر از در صبح زود انجام شود.

۵- دمای آب باید معادل دمای محیط باشد تا استرسی به گیاه وارد نشود. بهتر است آب را به مدت ۲۴ ساعت در محیط معادل قرار گرفتن گل قرار داد تا دمای آن معادل محیط قرار گرفته و همچنین گاز کلروید آن خارج شود.

۶- در موقع گرمی هوا و تابش آفتاب روی برگها آبیاری انجام نشود چون موجب زردی برگها می گردد.

۷- از قرار دادن گیاهان در مجاورت بخاری یا منابع حرارتی خودداری شود.

۸- تجدید آبیاری بستگی به فصل سال، دمای محیط، جنس خاک، جنس و نوع گلدان، محل قرار گرفتن گلدان، میزان رطوبت نسبی هوا، شدت نور و مدت نور دارد.

۹- بسیاری از گیاهان نیاز به آبیاری متوسط دارند یعنی در فاصله بین دو آبیاری سطح خاک خشک شده و مجددا آبیاری شود.

۱۰- کاکتوسها، ساکولنت ها، گیاهان پیازی، گیاهان ریزوم دار نیاز به آبیاری کمتری دارند لذا پس از خشک شدن کامل سطح خاک آبیاری شود.

PH (اسیدیته) و EC (شوری آب):

مناسب ترین PH آب برابر ۷ است تا خللی در جذب مواد غذایی به وجود نیاید.

EC آب بسیار مهم است EC کمتر از ۷۵۰ میکروموس بر سانتیمتر مناسب ترین EC آب است.

EC ۱۵۰۰ – ۷۵۰ میکروموس بر سانتیمتر کیفیت متوسط EC آب است.

EC بیشتر از ۲۰۰۰ نامناسب و تاثیرگذار در کیفیت گیاه است.

EC آب یکی از مشکلات بسیاری از مناطق کشور بویژه مناطق خشک و نیمه خشک است در این مناطق به علت کمبود بارندگی املاح در خاک تجمع پیدا کرده و در نتیجه خاک شور می شوند.

عواملی که در تعیین نیاز آبی گیاهان آپارتمانی نقش اساسی دارند عبارتنداز:

۱-شرایط محل نگهداری گیاه: از نظر دمای محیط، شدت نور، مدت نور

۲- نوع گیاه:

گیاهان برگ پهن به علت تعرق نیاز به آب بیشتری نسبت به گیاهان باریک برگ دارند.

لیراتا                                                                     بابا آدم

کاکتوسها و ساکولنت ها نیاز به آب کمتری نسبت به سایر گیاهان آپارتمانی دارند.

کاکتوس

۳- سن گیاه:

گیاه با سن بالا نیاز به آب بیشتری نسبت به گیاهان کم سن دارند. چون دارای ریشه وسیع تر و شاخ و برگ بیشتری هستند.

۴- رطوبت نسبی هوا:

هر چه رطوبت نسبی هوا بیشتر باشد نیاز آبی گیاهان کمتر است و هر چه رطوبت نسبی هوا کمتر باشد نیاز گیاه به آب بیشتر است.

۵- مرحله رشد گیاه:

گیاهان در مرحله ظهور شاخه گل دهنده و در زمان گلدهی نیاز به آب بیشتری نسبت به شرایط رویشی خود دارند.

۶- اندازه گلدان:

گلدانها با اندازه بزرگ نسبت به گلدانهای با اندازه کوچک دارای دفعات کمتری آبیاری است. لذا گدان کوچک را باید در دفعات بیشتر آبیاری نمود.

۷- محیط و بستر کشت:

خاکهای سبک و شنی و دارای پرلایت نیاز به تعداد دفعات آبیاری نسبت به خاکهای سنگین و رس و خاک برگ و پیت ماس می باشد.

کیفیت آب آبیاری:

۱-دمای آب: حداقل ۱۶ درجه سانتی گراد، مطلوب ۲۴ – ۲۲ درجه سانتی گراد، حداکثر ۳۰ درجه سانتی گراد. دمای آب همیشه باید معادل دمای محیط پیرامون گل باشد.

۲- عاری بودن آب از کلروید: ذلوله کشی شهرها عمدا دارای کلروید است لذا حداقل باید ۱۲ ساعت آب شهر را در یک ظرف درب باز قرار داده تا گاز آن خارج شود.

۳- در گلخانه ها بهتر است آب در مخزنی در فضای گلخانه جمع آوری و سپس مورد استفاده قرار گیرد.

۴- بهتر است در منازل آب جوشیده سرد شده و یا از آب مقطر استفاده نمود (هم جهت آبیاری گلها و هم جهت اسپری کردن گیاه) تا املاح بر روی برگها باقی نماند. بهتر است آب چاه یا شهر ابتدا فیلتر شده و املاح آنها گرفته شده و سپس مورد استفاده قرار گیرد.

تقسیم بندی گیاهان زینتی نسبت به نیاز آبی:

۱- گیاهانی که به آبیاری زیاد دارند: (خاک باید همیشه مرطوب باشد)

این گیاهان باید بلافاصله پس از خشک شدن سطح خاک آبیاری شوند، لذا خاک باید همیشه مرطوب باشد ولی خیس نباشد. مانند: کاملیا، پرتقال، دیفن باخیا، دراسناها، سرخس ها، گاردنیا، آگلائونما، برگ عبایی، سیسوس، مارچوبه ها (شویدی)، کوردیلین، فیتونیا، ، برگ بیدی ها، پامچال،

آگلونما                                                پامچال

اهمیت مرطوب نگهداشتن یکنواخت سطح خاک، باید روی خاک را با خزه اسفاگنم پوشانیده و مرتبا اسپری آب نمود تا هم رطوبت نسبی هوا را تامین کند و هم خاک همیشه مرطوب باشد.

۲- گیاهانی که دارای نیاز آبی متوسط هستند:

در فاصله بین دو آبیاری سطح خاک خشک شده و سپس آبیاری شوند.

مانند: آگاو، آکوبا (شمشاد ژاپنی)، کراسولاها، کروتن، فیکوس ها، هویا (پیچ شمعی)، بنت القنسول، انواع فیلودندرون ها، میخک هندی، شفلرا، نخل زینتی، نخل کنتیا، نخل شمادورا، پتوس ها، پپرومیاها، پیله آ، سانسوریا، فیکوس بنجامین

۳- گیاهانی که دارای نیاز آبی کم هستند:

در فاصله بین دو آبیاری سطح خاک باید کاملا خشک شده و سپس آبیاری شوند.

مانند کاکتوس ها، هاورتیا، گاستریا، سایر گیاهان گوشتی (ساکولنت ها)، سانسوریا

آبیاری گلهای آپارتمانی در هنگام مسافرت:

۱-گذاشتن گلهای آپارتمانی زیر پلاستیک های شفاف تا تبخیر و تعرق را به حداقل خود برساند.

۲- استفاده از ظروف پر آب در بالا و ارتباط آب با گلدان توسط طناب نخی یا فیتیله جهت انتقال آب به گلدان

۳- استفاده از ژل یا مواد جاذب الرطوبه مخلوط با خاک و سطح خاک

۴- قرار دادن خزه اسفناگنم بر روی سطح خاک گلدان و خیس کردن آن که در حفظ آب داخل خاک موثر است.

۵- یک بطری نوشابه آب که سر آنرا یک سوراخ ریز نموده و وارونه بر روی سطح خاک قرار دهید.

رطوبت نسبی هوا:

مقدار ذرات آب در هوا را رطوبت نسبی هوا گویند. رطوبت نسبی هوا موجب شادابی برگها و ساقه ها، تسریع در ریشه دهی گیاهان، و رشد و نمو بیشتر گیاهان می شود. رطوبت نسبی هوا به مقدار لازم موجب رشد و نمو بیشتر گیاهان می شود.

منشا اکثر گیاهان آپارتمانی جنگلهای انبوه و مرطوب بویژه در خط استواست.

بسیاری از گیاهان زینتی و آپارتمانی درون خانه ای و گلخانه ای نیاز به رطوبت نسبی بالای هوا دارند. در شرایط آب و هوایی مناطق مرکزی ایران منجمله اصفهان مقدار رطوبت نسبی هوا بسیار کم و برای رشد اکثر گیاهان آپارتمانی مناسب نیست. لذا جهت نگهداری و پرورش بسیاری از گیاهان آپارتمانی به هر طریق ممکن باید رطوبت نسبی هوا را افزایش داد.

رطوبت نسبی هوا با رطوبت خاک دو موضوع متفاوت است و نباید با هم اشتباه گرفت. رطوبت نسبی هوا یعنی آب معلق در هوا که بصورت بخار وجود دارد و به درصد بیان می شود. و رطوبت خاک از طریق آبیاری گیاه تامین می شود و داخل خاک می باشد.

برای اندازه گیری رطوبت نسبی هوا از دستگاهی به نام رطوبت سنج (هیگرومتر) استفاده می شود.

بیشترین طیف گیاهان زینتی درون خانه ای به رطوبت نسبی متوسط تا زیاد نیاز دارند (به غیر از کاکتوس ها و ساکولنت ها) اصولا جهت ریشه دار شدن قلمه ها نیاز به رطوبت نسبی بالای هوا می باشد که با کشیدن پلاستیک برروی قلمه ها یا سیستم میست (Mist) و یا قرار دادن در گلخانه این رطوبت نسبی هوا را باید تامین نمود.

گیاهان رطوبت را از خاک و بستر خود جذب می کنند و جهت کاهش دمای محیط و نیز افزایش رطوبت نسبی هوای محیط خود از طریق برگها و بصورت تعرق مجددا به محیط بر می گردانند. اما اگر دمای محیط زیاد و رطوبت نسبی هوای محیط کم باشد گیاه نمی توان رطوبت نسبی مناسب هوای خود را تامین نماید و موجب خسارت به گیاه (نوک برگها قهوه ای، حاشیه برگها زرد، ریزش برگها، چروکیدگی برگها) و حتی مرگ گیاه می گردد.

آثار و علایم کمبود رطوبت نسبی هوا بر روی گیاهان زینتی درون خانه ای:

۱- نوک برگها به رنگ قهوه ای در می آید

۲- حاشیه برگها زرد می شود

۳- رشد گیاهان متوقف می شود

۴- موجب ریزش برگها و بعضا مرگ گیاه می شود

۵- اگر گیاه گلدار باشد غنچه گلها چروکیده شده و موجب ریزش آنها می شود

۶- مقاومت گیاه نسبت به آفات و بیماریها کم می شود

۷- موجب چروکیده گی برگها می گردد.

راهکارهای افزایش رطوبت نسبی هوا:

۱- از قرار دادن گیاهان زینتی درون خانه ای در معرض جریان هوا و مجاور منابع حرارتی (بخاری، شوفاژ و…) خودداری کنید

۲- در طول روز حداقل یک مرتبه با آب ولرم بدون املاح (آب جوشیده سرد شده، آب مقطر) بر روی گیاه اسپری کنید، اسپری آب (پاشیدن آب بر روی گیاه) بهتر است در طول روز در صبح و بعدظهر باشد. اسپری با آب ولرم انجام شود

۳- جهت تامین بخشی از رطوبت نسبی هوای مورد نیاز گیاهان، بهتر است گیاهان را در گلدانهای دهانه پهن قرار دهید تا در اثر تبخیر آب از سطح خاک موجب تامین قسمتی از کمبود رطوبت نسبی هوا گردد.

۴- در مناطق گرم و خشک و مکانهایی که رطوبت نسبی هوا کم است، بهتر است گیاهان را در گلدانهای شیشه ای (تراریوم) قرار دهید (به غیر از کاکتوس ها و ساکولنت ها).

۵- اگر گلهای شما درون پاسیوهاست بهتر است بین گلدانهای کف پاسیو و یا برروی سطح خاک گلدانها، خزه اسفاگنوم قرار داده و مرتبا بر روی آن اسپری آب نمائید.

۶- در صورتی که محیط شما دارای رطوبت نسبی کم هواست بهتر است از گیاهانی که خواهان رطوبت نسبی کم هوا هستند استفاده نمائید (مانند کاکتوس ها، ساکولنت ها و غیره).

۷- در خانه ها و آپارتمانها بویژه در فصل پاییز و زمستان بهتر است از دستگاههای بخورساز استفاده شود. در فصل بهار و تابستان با استفاده از کولرهای آبی قسمتی از رطوبت نسبی هوای مورد نیاز گیاهان تامین می شود.

۸- قرار دادن سینی شنی یا ریگ در زیر گلدان ها تا در اثر تبخیر آب موجود در آن رطوبت نسبی هوا زیاد شود. نباید آب با ته گلدان تماس داشته باشد.

تقسیم بندی گیاهان زینتی درون خانه ای به رطوبت نسبی هوا:

گیاهان زینتی درون خانه از نظر نیاز به رطوبت نسبی هوا به سه دسته تقسیم می شوند:

۱-گیاهان زینتی درون خانه ای که به رطوبت نسبی بالای هوا نیاز دارند (رطوبت نسبی هوای بالای ۷۰ درصد):

این گیاهان عبارتند از: بنفشه آفریقایی، سرخس ها (فوژر)، وریزیا، آگلائونما، نوترا، کروتن، مارانتا، کالادیوم، نخل شامادورا، دراسنا، فیتونیا، پیله آ، فیلودندرون ها، پتوس ها، سلاژینلا، شبدراکسالیس، گلوکسینیا، کریپتانوس، آکمه آ، نیدولاریوم، فیکوس بنجامین، فیکوس الاستیکا، پپرومیاها، برگ بیدی ها، سینگونیوم، اسپاتی فیلوم، درختچه های بونسای، نخل اریکا، سانسوریا، دیفن باخیا، کالا ته آ

۲- گیاهان زینتی درون خانه ای که به رطوبت نسبی متوسط هوا نیاز دارند (رطوبت نسبی هوا بین ۷۰ – ۵۰ درصد):

این گیاهان عبارتند از: نخل مرداب، سیکاس، برگ بیدی، سانسوریا، نخل کنتیا، نخل اریکا، نخل شامادورا، فونیکس ها، دراسناها، سیکلامن، پپرومیاها، فیلودندرون ها، پتوس ها، شبدر اکسالیس، فیکوس بنجامین، فیکوس الاستیکا، سینگونیوم، اسپاتی فیلوم، درختچه های بونسای، فیکوس آمستر (علی)، گل کاغذی، برگ بیدی (چشم آهویی)، آرالیا، شمشاد ژاپنی (آکوبا)، پاندانوس، آکالیف، آگلائونما، آناناس، برگ انجیری (بابا آدم، مونسترا)، پیچک سوئدی (پلکترانتوس)، دیفن باخیا، کاج مطبق، شب تاب (ژينورا)، کالانه آ، کروتن، کوردیلین

۳- گیاهان زینتی درون خانه ای که به رطوبت نسبی که هوا نیاز دارند (رطوبت نسبی هوای بین ۵۰ – ۲۵ درصد):

این گیاهان عبارتند از: کاکتوس ها، گیاهان برگ گوشتی (ساکولنت ها)، اشوریا، کراسولاها، کالانکوئه ها، سروپژیا، پلیونیا، یوکا

برخی گیاهان هم در طبیعت و در درون خانه ای در طیف رطوبت نسبی هوای گسترده تر می توانند به رشد و نمو خود ادامه دهند. مثلا هم در رطوبت نسبی بالای هوا، هم در رطوبت نسبی متوسط هوا، مانند کالاته آ، دیفن باخیا، آناناس، آگلائونما، کروتن، کردیلین، فیلودندرون ها (برگ انجیری یا نوسترا)، گوش گرگی یا آلوکازیا، برگ بیدی ها، درختچه های بونسای، پتوس ها، انواع فیکوس ها (بنجامین، الاستیکا، آمستر)، اسپاتی فیلوم، نخل اریکا

نکته:

در دمای زیر ۱۲ – ۱۰ درجه سانتی گراد، غبار پاشی یا اسپری آب بر روی گیاهان انجام نشود، چون موجب پوسیدگی برگ و گل و ساقه ها می گردد. اسپری آب باید دمای بالای محیط و آن هم در صبح یا عصر انجام شود.

هر چه دمای آب بیشتر باشد قابلیت جذب بخار آب آن نیز بیشتر می شود.

مثلا اگر دمای هوا ۱۰ درجه سانتیگراد باشد مقدار بخار آب ۱۰ گرم در هر مکعب است

اگر دمای هوا ۲۰ درجه سانتیگراد باشد مقدار بخار آب ۱۸ گرم در هر متر مکعب است

اگر دمای هوا ۳۰ درجه سانتیگراد باشد مقدار بخار آب ۳۰ گرم در هر متر مکعب است

اگر دمای هوا ۴۰ درجه سانتیگراد باشد مقدار بخار آب ۶۰ گرم در هر متر مکعب است

اگر دمای هوا ۴۵ درجه سانتیگراد باشد مقدار بخار آب ۷۶ گرم در هر متر مکعب است

لذا بطور کلی هوای گرم در مقایسه با هوای سرد می تواند آب بیشتری را نگه دارد

اگر رطوبت مطلق هوا در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد ۱۲ گرم در هر متر مکعب باشد رطوبت نسبی آن ۷۰ درصد خواهد شد.

اصولا در خانه ها و آپارتمانها، حمام ها و آشپزخانه ها دارای بیشترین رطوبت نسبی هوا هستند و اتاقهای خواب و راهروها دارای کمترین رطوبت نسبی هوا هستند.

میزان رطوبت نسبی هوا برای گیاهان مختلف متفاوت است و به شرایط رویشگاه اصلی آنها بستگی دارد. ولی از آنجا که موطن اصلی بیشتر گیاهان درون خانه ای (آپارتمانی) مناطق استوایی و حاره است باید محیط با رطوبت نسبی هوای بیش از ۶۰ درصد باشد.

نور:

نور در سوخت و ساز گیاهان و تولید مواد آلی در رشد و نمو تولید مثل آنها موثر می باشد. در نور دو عامل بسیار اهمیت دارد، شدت نور و مدت نور

شدت نور: مقدار امواج نورانی است که در واحد زمان به واحد سطح می تابد.

مدت نور: میزان زمانی است در طول شبانه روز که باید به گیاهان نور بتابد تا بتوانند رشد و نمو مناسبی داشته باشند. نیاز به نور گیاهان بطور متوسط ۱۳ – ۱۱ ساعت در طول شبانه روز است.

تقسیم بندی گیاهان زینتی نسبت به نور:

۱-گیاهان آپارتمانی سایه دوست:

این گیاهان طالب نور کم هستند. این گیاهان را می توان در درون خانه در ۱ – ۵/۰ متری پنجره های شمالی و یا ۳ – ۵/۰ متری پنجره های غربی و شرقی، و یا ۶ – ۴ متری پنجره های جنوبی قرار داد

این گیاهان شامل: سینگونیوم سبز، نخل شامادورا، کالاته آ، آگلائونما، شمشاد ژاپنی (آکوبا)، دیفن باخیا، سرخس ها، انواع فیکوس ها، ماهونیا، برگ عبایی، زامیفولیا، سانسوریای سبز، سرخس شاخ گوزنی، انواع فیلودندرون ها، پتوس اسکاندس، عشقه یا هورا، مارانتا، گندمی یا سجافی، فیتونیا سبز، اسپاتی فیلوم.

مکانهای مناسب آن عبارتند از مکانهای به دور از نور مستقیم خورشید. این گیاهان به ویژه اگر در فصل بهار و تابستان در معرض نور خورشید قرار گیرند موجب برگ سوزی در این گونه گیاهان می شود.

۲- گیاهان آپارتمانی آفتاب دوست:

این گیاهان طالب نور نسبتا زیاد هستند. این گیاهان را باید پشت پنجره های جنوبی، شرقی، غربی بدون فیلتر (بدون پرده) قرار داد. این گیاهان بویژه در فصول پاییز و زمستان که شدت نور کم است حتما باید در معرض نور قرار گیرند.

ای گونه گیاهان جزء گیاهان گلدار و یا گیاهان دارای برگهای رنگی است

اگر این گیاهان را در محل های با نور کم قرار دهیم موجب دراز شدن ساقه ها و از دست دادن استقامت آنها، بدقواره شدن گیاهان، کوچک شدن برگها، عدم گلدهی گیاه، رنگ پریدگی و سبز شدن برگها، زرد شدن و ریزش برگها می گردد.

این گیاهان شامل: انواع کاکتوسها، انواع گیاهان گوشتی (ساکولنت ها)، شمعدانی ها، بنت القنسول، کالانکوئه، کاج مطبق، یاسمن، پودوکارپوس، فیکوس بنجامین، زامیفولیا، بگونیاهای گلدار، داوودی، میخک، گل کاغذی، ختمی چینی، فلفل زینتی، سیکلامن، تاج خروس، کروتن، سنبل، لاله، نرگس، عشقه (هورا)، آماریلیس، گاستریا، هاورتیا، استوریا، کراسولاها، لیندا.

۳- گیاهان سایه آفتاب دوست: (نور متوسط – سایه روشن):

این گیاهان طالب نور متوسط یا سایه روشن هستند. اکثر گیاهان آپارتمانی جزء این دسته هستند.

این گیاهان مناسب قرار گرفتن در پشت پنجره های شرقی یا غربی، و یا جنوبی یا فیلتر (پرده والان) می باشند. این گیاهان می توانند به فاصله ۱ – ۵/۰ متری پنجره های غربی و یا شرقی، و یا پنجره های جنوبی بدون پرده به فاصله ۳ – ۱ متری آن قرار گیرند.

این گیاهان مانند: گندمی یا سجافی، موچسب، گیاهان خانواده بروملیاسه ها (مانند آکمه آ، آناناس زینتی، نیدولاریوم، نئوروژلیا، کریپتانوس و…)، گاردنیا، گل آویز، کروتن، کوردیلین، دراسناهای رنگی (پرچمی قرمز)، انواع پپرومیاهای رنگی، فیکوس ها، انواع برگ بیدی ها بویژه برگ بیدی های چشم آهویی و رنگی و ابلق، سینگونیوم ابلق، هورا (عشقه)، بگونیا گلدار، سانسوریای ابلق، سولانیوم، شب تاب (ژینورا)، پیله آ، شفلرا، اسپاتی فیلوم، بنت القنسول، پتوس اسینداپتوس، آنتوریوم، فیتونیا قرمز، تولیما، آفلاندرا، چمن هلکسین، پیچ مومی (هویا)، نخل کنتیا، پاندانوس، شویدی یا مارچوبه، حسن یوسف.

اصولا گیاه برگ رنگی و ابلق نیاز به نور بیشتری نسبت به گیاهان برگ سبز دارند.