نام علمی: Arctium lappa

خانواده: تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae)

بومی:شرق اروپا- آناتولی- قفقاز- ماورای قفقاز و ترکمنستان

ظاهر جذاب و اندازه بزرگ برگ‌های آن باعث شده که این گیاه به نام ‘ گوش فیلی’ هم شناخته شود. بابا آدم متعلق به جنگل‌های پرباران جنوب شرقی آسیاست، جایی که برگ‌های آن نقشی شبیه به چتر برای گیاه ایفا می‌کنند. اما حدودا از ۱۹۵۰، این گیاه به عنوان یکی از انواع گیاه آپارتمانی زیبا وارد منازل شد و تا به امروز یکی از محبوب ترین و نوستالژیک ترین گیاهان آپارتمانی است و اخیرا هم مورد توجه بسیاری از طراح ها برای دکوراسیون داخلی محیط های اداری و مسکونی قرار گرفته است.به علاوه از این گیاه برای مصارف دارویی هم استفاده می شود از جمله درمان سرطان , نقرس , ناراحتی های معده و از ریشه ی آن برای درمان کم خونی استفاده میشود.

بابا آدم گیاهی بسیار سمی است. اگر انسان و یا حیوان این برگها را جویده و یا وارد دهان خود بکند سبب التهاب و تورم دهان و آسیب‌های گوارشی خواهد شد. بنابراین، بابا آدم را دور از دسترس کودکان و حیوانات خود قرار دهید.

این سرده در ایران ۴ گونه چند ساله دارد:

بابا آدم (گیاه) «Arctium lappa»
بابا آدم صغیر «Arctium minus»
بابا آدم خویی «Arctium palladinii»
بابا آدم برگه پهن «Arctium platylepis»

گیاهی است علفی و دوساله از تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae)

شرایط نگهداری باباآدم

نور مناسب گیاه باباآدم :

به طور کلی گستره نور دریافتی توسط بابا آدم، از سایه تا نور کامل خورشید متغیر و بسته به نوع خاص گیاه آن متفاوت است. معمولا بابا آدم‌هایی که به نور بیشتری احتیاج دارند، برگ‌های خوش رنگ‌تری هم تولید می‌کنند! گیاه بابا آدم نور کافی ولی غیرمستقیم خورشید را ترجیح می‌دهد. آن را در خارج از مسیر تابش نور خورشید قرار دهید و مطمئن شوید که زیر نور خورشید در حال سوختن نباشد برای مثال در فاصله ی حدود یک متری از پنجره ی جنوبی میتواند مناسب باشد .

آبیاری گیاه باباآدم :

نیاز آبی این گیاه بالاست . گیاه بابا آدم را در تمام طول سال مرطوب نگه دارید، چون آن گیاهی آب دوست است! همین موضوع باعث شده تا آبیاری بابا آدم به امری حساس تبدیل شود. چون باید خاک را مرطوب نگه دارید و در عین حال از غرقاب شدن آن جلوگیری کنید. می‌توانید با انگشت خود، چند سانتی متر رویی خاک را کنار بزنید و میزان رطوبت را بسنجید. اگر خاک خشک بود، باید گیاه را آبیاری کنید. بابا آدم به علت ورود به دوران خفتگی در طول فصل زمستان، به آبیاری کمتری نیاز دارد. توصیه می‌کنیم به طور پیوسته اما کم به آن آب بدهید. توجه داشته باشید که گیاه بابا آدم بسیار مستعد به فاسد شدن ریشه در اثر آبیاری است.

دما و رطوبت مناسب گیاه باباآدم :

گلخانه های گرم و مرطوب بهترین گلخانه ها برای گیاه باباآدم است بهترین دما برای بابا آدم ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی گراد است و سرد شدن دمای محیط میتواند باعث پژمردگی گیاه شود. برای تامین رطوبت از دستگاه های بخور سرد ایجاد جزیره زیر گلدان یا قرار دادن چند ظرف آب روی گلدان یا دور و بر گیاه میتوانید انجام دهید.

روش جزیره سازی:

ابتدا گلدان را در ظرفی پر از سنگریزه قرار دهید، سپس روی سنگریزه‌ها آب بریزید،تا جایی که سطح آب موجود در ظرف به زیر گلدان نزدیک شود. این سیستم می‌تواند رطوبت هوا را برای بابا آدم مطلوب کند. مواظب باشید که گلدان تماس مستقیمی با ظرف نداشته باشد.

خاک مورد نیاز گیاه باباآدم :

بهترین خاک برای رشد و پرورش این گیاه، مخلوطی از خاک برگ پوسیده، خاک لومی، کود دامی و ماسه به نسبت مساوی می باشد. برای تقویت خاک و سنگین کردن خاک هر ۶ ماه یکبار مقداری ورمی کمپوست به خاک اضافه کنید تا خاک غنی و ریشه تقویت بشود. اجازه دهید قبل از هر دفعه آبیاری، چند سانتی متر رویی خاک تقریبا خشک شود. این کار کمک می‌کند تا خاک گیاه پس از آبیاری کامل “مرطوب” بماند، نه خیس. خاک خیس و غرقاب شده زمینه ساز اصلی ابتلای گیاه به بیماری‌های قارچی است.

کوددهی گیاه باباآدم :

استفاده از مقادیر کم کود نیتروژن هر دو هفته یکبار از فصل بهار تا پاییز مفید میباشد هم چنین کود سه بیست برای این گیاه مناسب است و میتوانید هر ۳ماه یکبار کوددهی انجام بدهید. در طول فصول رشد (بهار و تابستان)، مرتبا گیاه را با اضافه کردن کود مایع تقویت کنید. می‌توانید در مقادیر کم، از کودهای گرانوله هم استفاده کنید .

آفات و بیماری های گیاه باباآدم :

با اینکه بابا آدم گیاه مقاومی به نظر می‌رسد، اما کمی حساس هم هست. بخش‌های مختلف این گیاه می‌توانند دچار مشکلات و بیماری‌های مختلف گیاهی شود. مانند برگ‌ها، ساقه و ریشه. نشانه‌های ابتلا به بیماری در بابا آدم، معمولا به شکل نقاط قهوه‌ای/ مشکی همراه با حاشیه زرد رنگ بر سطح برگها ظاهر می‌شود. پیشگیری از این مشکلات تقریبا ساده است. شما می‌توانید با عدم آبیاری بیش از حد، خشک نگه داشتن برگها و فراهم کردن گردش هوای مناسب در نزدیک گیاه شرایط را برای داشتن رشدی سالم فراهم کنید. شایع‌ترین آفات بابا آدم شپشک معمولی، شپشک آردی، شته و کنه تار عنکبوتی است.

علل زرد شدن برگ بابا آدم

علل مختلفی برای این اتفاق وجود دارد:

۱-نامناسب بودن آبیاری

رایج‌ترین علت برای زرد شدن برگ‌های گیاه بابا آدم، نامناسب بودن میزان رطوبت خاک- یا همان آبیاری بیش از اندازه- است. بابا آدم دوست دارد در خاکی مرطوب (اما نه خیس وشباع شده) زندگی کند. پس داشتن برنامه مناسبی برای آبیاری، بسیار کلیدی است. زرد و قهوه‌ای شدن برگ‌های بابا آدم، اولین نشانه‌های احتمالی برای فاسد شدن ریشه است.

۲- درجه رطوبت

رطوبت پایین و خاکی خشک، سبب پژمردگی و ظاهر شدن لکه‌هایی قهوه‌ای رنگ بر سطح برگ‌های بابا آدم می‌شود. زرد یا قهوه‌ای شدن کل برگ‌ها و ریزش آنها از عوارض بعدی این اتفاق هستند. اگر می‌خواهید شرایط را برای رشد آن کاملا ایده‌آل کنید، بهتر است رطوبت محیط را خودتان افزایش دهید. روش‌هایی مانند اسپری کردن آب به گیاه، استفاده از دستگاه مرطوب کننده هوا یا ساخت جزیره بسیار کارآمد هستند.

۳- نور نامناسب

بهترین رشد بابا آدم تحت نور فراوان اما غیرمستقیم خورشید انجام می‌گیرد. با این وجود آن می‌تواند میزان نور متوسط را نیز تحمل کند. اگر گیاه برای مدت طولانی در معرض تابش مستقیم قرار بگیرد، برگ‌ها دچار سوختگی خواهند شد و اگر نور بیش از حد برایش کم باشد، برگ‌های زرد پدیدار می‌شوند.

۴- بعضی از زرد شدن‌ها طبیعی هستند

آیا بابا آدم شما در حال رشد و ساختن برگ‌های تازه است؟ اگر شاهد بخش‌های جدید و جوان در گیاه بودید، نباید نگران ریزش برگ‌های قدیمی‌تر شوید.

بیماری‌های قارچی و باکتریایی

لکه‌های باکتریایی و قارچی (مانند فیلوستیکتا) از عوامل تهدید کننده سلامت بابا آدم به شمار می‌روند. این بیماری‌ها در نهایت سبب ظهور لکه‌های قهوه‌ای رنگ در سطح برگ‌ها خواهند شد. لکه‌ها می‌توانند به هم ملحق شده و اگر برگ درمان نشود، بخش‌های بزرگ قهوه‌ای رنگی را در سطح آنها ایجاد کنند.

بهترین روش برای کنترل چنین عفونت‌هایی، آبیاری گیاه در ساعات اولیه روز است. آبیاری باید همیشه در سطح خاک انجام شود و هرگز بدنه و برگ‌ها را خیس نکند( پس از بالا آب را بر روی گیاه نریزید.) برگ‌های بیمار را از گیاه جدا کرده و تمامی برگ‌های ریخته شده را دور بریزید.