اصول پرورش و نگهداری نخل اریکا

نخل اریکا

نام انگلیسی : CHRYSALIDOCARPUS LUTESCENS

خانواده :   ARECACEAE  – اریکاسه

بومی : ماداگاسکار

نخل اریکا یا نخل پروانه (Areca Palm or Butterfly Palm) یکی از گیاهان بومی مناطق گرمسیر ماداگاسکار و از خانواده اریکاسه می باشد.سه گیاه نخل اریکا، نخل شامادورا و نخل کنتیا هر سه از یک خانواده اند و شباهت بسیاری دارند اما تفاوت آن ها برای علاقمندان آشکار است، نخل اریکا برگ ها ی متراکم تر و روبه بالایی دارد اما دوتای دیگر عریض تر هستند و برگ هایشان باز تر از اریکا می باشد. ضمن اینکه برگ های اریکا و شامادورا ظریف تر و نازک تر از نخل کنتیا می باشد. نخل اریکا نسبت به دو گیاه دیگر نگهداری سخت تری دارد اما با این حال گیاهی بسیار سازگار با محیط آپارتمان ها و دفاتر کار است.

این گیاه برای رشد به فضایی روشن، دمای هوای نسبتا گرم و آبیاری نسبتاً بالا احتیاج دارد. اریکا رشد بسیار خوبی در شرایط معمول دارد و بسیار سازگار با محیط بیرون یا داخل آپارتمان می باشد. این گیاه یکی از بهترین تصفیه کننده های هوا میباشد چرا که تولوئن و هیدروکربن های مضر را از هوا تصفیه میکند همچنین این گیاه در روز بیش از ۱ لیتر آب از برگهای خود تبخیر میکند که باعث مرطوب شدن هوا می شود.

نخل اریکا چندین ساقه دارد که از ۱۰۰-۸۰ عدد پوسته تشکیل شده اند. به بیان دیگر این پوسته ها بر روی هم قرار گرفته اند و ساقه گیاه را شکل داده اند. ساقه گل در گیاهان بالغ و در شرایط مساعد آب و هوایی از زیر پوسته ساقه های اصلی بیرون می‌آید. ساقه گل زرد – سبز است و میوه هایی زرد به قطر ۲ سانتیمتر تولید می‌کند.

شرایط پرورش و نگهداری نخل اریکا :

آبیاری نخل اریکا :

آبیاری اندک منجر به سوختن نوک برگها می شود و اصولاً این گیاه به آبیاری منظم نیاز دارد. اما این به معنی خیس و غرقاب شدن بستر کاشت نیست زیرا در شرایط زهکش نامناسب خاک و خیس ماندن خاک و یا جمع شدن آب در زیر گلدانی بیماری پوسیدگی ریشه شیوع می‌یابد. همچنین نوک برگها کم رنگ می‌شود و برگها در حالیکه سبز هستند حالتی افتاده و خمیده می‌یابند.

جالب اینجا است که گیاهی به ارتفاع ۱٫۸ متر می‌تواند در طی ۲۴ ساعت در حدود یک لیتر آب را از طریق تبخیر از سطح برگها به هوا اضافه کند بنابراین به عنوان یک مرطوب کننده هوای طبیعی شناخته می شود.همچنین این گیاه به وجود املاح در آب حساسیت نشان می‌دهند و ممکن است حاشیه و نوک برگها بسوزد و یا در صورت بیش بود املاح حتی تمامی پهنه برگهای جوان از بین بروند. بنابراین از آبهایی با املاح کم استفاده کنید.

عنصر فلوراید از جمله عناصری است که گاهی در آب وجود دارد و می‌تواند به برگسار این گیاه آسیب وارد کند به صورتی که ابتدا لکه هایی نکروزه بر روی برگسار ایجاد می شود و حتی ممکن است تمامی برگ از بین برود. اگر هنگام آبیاری از آبی ولرم استفاده  کنید نتایج بهتری  در رشد این گیاه بدست می‌آید. این گیاه به رطوبت هوا نیز نیازمند است بنابراین آن را در مکانی که در نزدیکی وسایل گرمازا همانند بخاری یا شوفاژ و … است قرار ندهید. برای افزایش رطوبت برگسار می‌توان از عمل غبارپاشی استفاده کرد. همچنین می‌توان در یک زیرگلدانی سنگریزه ریخت و سپس تا نیمه زیرگلدانی در داخل آن آب ریخت و گلدان حاوی گیاه را بر روی آن قرار داد اما توجه داشته باشید که کف گلدان با آب داخل زیرگلدانی در تماس نباشد. در اثر گرمای محیط آب داخل زیرگلدانی تبخیر شده و رطوبت مورد نیاز محیط را فراهم می‌کند.

دمای مناسب نخل اریکا :

اگرچه این گیاه دمای صفر درجه را تا مدت زمان کوتاهی  تحمل می‌کند اما برخی از برگسار آن سیاه رنگ خواهد شد و ادامه این شرایط گیاه را از بین خواهند برد. دمای مناسب برای رشد این گیاه ۲۶-۱۸ درجه سانتیگراد است. دما را تا ۳۵ درجه سانتیگراد نیز می‌تواند تحمل کند اما باید به آبیاری آن در چنین شرایطی توجه ویژه کرد و به خوبی آنرا آب داد اما به هر حال محیط گرم موجب زرد شدن برگها بخصوص نوک آنها خواهد شد.

نور مورد نیاز نخل اریکا :

به مکانی پر نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب که از پشت شیشه می‌تابد ، نیاز دارد. در صورت تابش نور مستقیم آفتاب از پشت شیشه نوک و حاشیه برگها خواهند سوخت. کمبود نور موجب رنگ پریدگی برگسار و افتادن آنها می شود.

خاک مناسب پرورش نخل اریکا :

نخل اریکا خاکی با زهکش سبک نیاز دارد بنابراین بکارگیری ترکیب یک قسمت شن + یک قسمت پیت موس + یک قسمت خاک برگ + دو قسمت خاک خوب باغچه برای این گیاه بستر کاشت مناسبی را بوجود می‌آورد.

به منظور کوددهی می‌توان از بهار تا پاییز هر ماه یک مرتبه از کودهای محلول مخصوص گیاهان زینتی استفاده کرد اما بهتر است که غلظت این کودها را به نصف کاهش داد. شور شدن بستر کاشت به معنی افزایش نامناسب برخی از املاح در خاک است که در اثر  کوددهی بیش از انداه روی می‌دهد. این مسئله می‌تواند منجر به سوختگی نوک و حاشیه برگها و همچنین سوختگی از بین رفتن ریشه ها و در نتیجه کاهش رشد گیاه و ضعیف شدن آن گردد.

تعویض گلدان نخل اریکا :

نخل اریکا گیاهی سریع رشد است و اغلب به صورت دسته ای در یک گلدان به فروش می رسد. بعد از گذشت مدتی از رشد نخل، خودش هم دسته ای دیگر تشکیل می دهد. در اکثر موارد گلدان آن را یک سال در میان، یا بیشتر، تعویض کنید و این نکته را هم بدانید که نخل اریکا، در صورتی که گلدان اندکی برایش اندکی کوچک باشد، رشد بهتری دارد.
برای تعویض گلدان، ابتدا صبر کنید تا گیاه به اندازه کافی رشد کند. زمانی که به نظرتان رسید گلدان، برای رشد بیشتر گیاه فضای خالی ندارد، زمان تعویض آن فرا رسیده است. در این هنگام به کف و دیواره های گلدان چند ضربه آهسته وارد کنید و گیاه را از داخل آن در آورید. مواظب باشید در این مرحله آسیبی به ریشه های گیاه نرسانید. همچینی دقت کنید گیاه را خیلی عمیق نکارید. گلدانی تنها یک سایز بزرگ تر از گلدان قبلی گیاه تهیه کنید و گیاه را در آن قرار دهید و سپس گلدان را با خاک تازه پر کنید. اگر گلدان چند سایز بزرگ تر از گلدان قبلی باشد، رشد گیاه با اختلال مواجه می شود.

تکثیر نخل اریکا :

با جداسازی پاجوشها از کنار گیاه مادری ، نخل اریکا را به راحتی می‌توان تکثیر کرد، اگرچه در هر زمان از سال می توان نسبت به این کار اقدام کرد اما اواخر فصل زمستان یا اوایل فصل بهار برای این کار مناسب تر است. در این زمان می توان علاوه بر جدا سازی پاجوش از گیاه مادری نسبت به تعویض گلدان و یا خاک گیاه مادری نیز اقدام کرد. بعد از بیرون آوردن گیاه مادری از گلدان می توان با وسیله ای تیز اتصال ریشه های پاجوش را از گیاه مادری قطع کرد و سپس گیاه جوان را در گلدانی جداگانه کاشت کرد. برای چند روز اول بعد از جداسازی گیاه جوان را در مکانی با دمای حدود ۲۰-۱۸ درجه و در سایه به دور از نور مستقیم افتاب قرار دهید. غبارپاشی نیز به طراوت بیشتر گیاه جوان در روزهای اولیه کمک می کند.

در صورت شکل گیری بذر می‌توان از آنان در تکثیر این گیاه استفاده کرد. بذرها پوشش نسبتاً ضخیمی دارند به همین دلیل قبل از کاشتن آنان به وسیله یک چاقو می‌توان پوشش آنها را جدا کرد و سپس بذرها را کاشت. البته گفته می‌شود اگر بلافاصله بعد از رسیدن بذرها و جداسازی از گیاه مادری بذرها کاشته شوند دیگر نیاز به جدا کردن پوسته بذرها نیست. بذرها سطحی کاشته می‌شوند به صورتی که تنها لایه نازکی از بستر کاشت بر روی آنان قرار گیرد. دمای مناسب جوانه زنی بذر ها ۲۹-۲۶ درجه سانتیگراد است. دمای کمتر مدت زمان جوانه زنی را افزایش می‌دهد و بذرها دیرتر جوانه می‌زنند.

آفات و بیماری های نخل اریکا :

لکه برگی قارچی از جمله مشکلات این گیاه است که زخمهایی به رنگ قهوه ای قرمز تا مشکی در تمامی سطوح می توان مشاهده شود. معمولا هاله ای زرد رنگ زخمها را در بر می‌گیرند. زخمها به تدریج به هم پیوسته و بزرگتر می‌شوند و نواحی پیوسته ای را در نوک و یا حاشیه برگها تشکیل می‌دهند و گاهی برگهای جدید و جوان تماما زرد و سوخته می‌شوند.

بیماری پژمردگی توسط قارچهای مختلفی می‌تواند ایجاد شود که در طی آنان گیاه پژمرده و زرد شده و ممکن است از بین بروند.

بلایت بیماری دیگری است که می‌تواند منجر به بروز لکه هایی نامنظم با شکلهای مختلف به رنگ کرم تا خاکستری رنگ با حاشیه قهوه ای تیره شود. عدم آبیاری بیش از اندازه، تهویه مناسب هوای محیط، عدم مرطوب ماندن برگسار گیاه، استفاده از بستر خاکی ضدعفونی شده از جمله راه های جلوگیری از شیوع بیماریهای قارچی است و در صورت شیوع فراگیر آن بهتر است که از سموم قارچکش استفاده شود.

حشرات سپردار از جمله آفات نخل اریکا است که به صورت لکه های قهوه ای کرم رنگ بر روی ساقه و برگهای گیاه بوجود میآید و از شیره گیاه تغذیه کرده و شدت حمله آنان موجب خشک و زرد شدن برگها خواهد شد.