آشنایی با مفاهیم اسیدیته و اصول آبیاری خاک

PH  یا اسیدیته خاک:

PH  در جذب عناصر غذایی توسط گیاهان بسیار موثر است. جهت جذب مناسب عناصر غذایی PH  خاک باید کمی اسیدی باشد. مهمترین نقش PH  خاک حلالیت عناصر غذایی در خاک می باشد. عناصر غذایی در PHهای مختلف حلالیت های متفاوتی دارند. عدد PH از صفر تا ۱۴ می باشد. PH  صفر تا ۹/۶ اسیدی، PH برابر ۷ خنثی، PH برابر ۱/ ۷ به بالا قلیایی است. در PHهای قلیایی خاک یعنی PH ۱/۷ به بالا بسیاری از عناصر غذایی مانند فسفر، آهن، روی، منگنز کاهش پیدا می کند. مناسب ترین PH برای جذب اکثر عناصر غذایی ۷ – ۶ است.

خاکهای جنگلها و اراضی واقع در شمال کشور اکثرا اسیدی، ولی PH مناطق مرکزی و جنوب کشور و مناطق خشک عمدتا قلیایی هستند. برای تغییر و افزایش PH از اسیدی بطرف خنثی و قلیایی باید از آهک استفاده نمود. برای کاهش PH از قلیایی به سمت اسیدی کردن خاک باید از گوگرد و کودهای برپایه سولفات مانند سولفات آمونیوم باید استفاده کرد. خاک پیت ماس و کوکوپیت برپایه اسیدی نیز در کاهش PH خاک موثر است.

در PH کمتر از ۵ موجب جذب بیش از حد عناصر بویژه عناصر کم مصرف (میکروالمنت ها) گردیده و در نتیجه موجب مسمومیت گیاهان می شود. در PH بیش از ۸ – ۵/۷ نیز موجب عدم جذب برخی عناصر در گیاهان می گردد.

PH مناسب برخی گیاهان زینتی :

اکیده ۵ – ۴  میخک ۵/۷ – ۶  لاله ۷.

شمعدانی ۷ – ۶  ماگنرلیا ۶ – ۵  سنبل ۵/۷ – ۷.

بگونیا ۵/۷ – ۵  داوودی  ۵/۷ – ۶  شیپوری ۷ – ۶.

بنفشه افریقایی ۷ – ۶  نازیخی ۵/۶ – ۶  زبان گنجشک ۵/۷ – ۶.

آلیوم ۵/۷ – ۶  آزالیا ۵ – ۵/۴  سرو خمره ای ۵/۷ – ۶.

همیشه بهار ۷ – ۵/۵  گل جاوید ۵/۶  پیچ گلیسین.

آبیاری :

بیش از ۹۰ درصد اجزاء گیاه (ریشه، ساقه، برگ، گل و…) را آب تشکیل می دهد. آب نقش زیادی در زندگی و حیات گیاه دارد. اصل آبیاری این است که باید آبیاری منظم و به موقع باشد. نه آبیاری کم و نه زیاد.

اثرات آبیاری زیاد برروی گیاه :

۱-خفگی ریشه گیاه و عدم تنفس آن و کاهش هوای خاک.

۲- شتشوی مواد غذایی و خارج شدن در اطراف ریشه.

۳- پوسیدگی ریشه.

۴- افزایش بیماری های قارچی و باکتریایی در خاک.

۵- کاهش رشد و در نهایت مرگ گیاه.

اثرات آبیاری کم برروی گیاه :

۱-پژمرده و پلاسیدن برگ و ساقه گیاه.

۲- زرد شدن برگها و ریزش ناگهانی آن.

۳- کاهش طول عمر گلها و عدم باز شدن غنچه ها.

۴- کاهش رشد و در صورت ادامه مرگ گیاه.

زمان مناسب آبیاری گیاهان و اصول آبیاری :

حداقل دمای آب ۱۶ درجه سانتی گراد، دمای مطلوب آب ۲۵ – ۲۲ درجه سانتی گراد، حداکثر دمای آب ۳۲ – ۳۰ دمای آب همیشه باید معادل دمای محیط باشد.

۱-اصولا گلها در فصل بهار و تابستان نیاز به آبیاری و آب بیشتر دارند.

۲- اصولا گلها در فصل پاییز و زمستان نیاز کمتری به آب و آبیاری دارند.

۳- در موقع ظاهر شدن ساقه گل دهنده و گلها، گیاهان نیاز به آب بیشتری دارند.

۴- آبیاری در طول شبانه روز، بهتر از در صبح زود انجام شود.

۵- دمای آب باید معادل دمای محیط باشد تا استرسی به گیاه وارد نشود. بهتر است آب را به مدت ۲۴ ساعت در محیط معادل قرار گرفتن گل قرار داد تا دمای آن معادل محیط قرار گرفته و همچنین گاز کلروید آن خارج شود.

۶- در موقع گرمی هوا و تابش آفتاب روی برگها آبیاری انجام نشود چون موجب زردی برگها می گردد.

۷- از قرار دادن گیاهان در مجاورت بخاری یا منابع حرارتی خودداری شود.

۸- تجدید آبیاری بستگی به فصل سال، دمای محیط، جنس خاک، جنس و نوع گلدان، محل قرار گرفتن گلدان، میزان رطوبت نسبی هوا، شدت نور و مدت نور دارد.

۹- بسیاری از گیاهان نیاز به آبیاری متوسط دارند یعنی در فاصله بین دو آبیاری سطح خاک خشک شده و مجددا آبیاری شود.

۱۰- کاکتوسها، ساکولنت ها، گیاهان پیازی، گیاهان ریزوم دار نیاز به آبیاری کمتری دارند لذا پس از خشک شدن کامل سطح خاک آبیاری شود.

PH (اسیدیته) و EC (شوری آب) :

مناسب ترین PH آب برابر ۷ است تا خللی در جذب مواد غذایی به وجود نیاید.

EC آب بسیار مهم است EC کمتر از ۷۵۰ میکروموس بر سانتیمتر مناسب ترین EC آب است.

EC ۱۵۰۰ – ۷۵۰ میکروموس بر سانتیمتر کیفیت متوسط EC آب است.

EC بیشتر از ۲۰۰۰ نامناسب و تاثیرگذار در کیفیت گیاه است.

EC آب یکی از مشکلات بسیاری از مناطق کشور بویژه مناطق خشک و نیمه خشک است در این مناطق به علت کمبود بارندگی املاح در خاک تجمع پیدا کرده و در نتیجه خاک شور می شوند.

عواملی که در تعیین نیاز آبی گیاهان آپارتمانی نقش اساسی دارند :

۱-شرایط محل نگهداری گیاه: از نظر دمای محیط، شدت نور، مدت نور

۲- نوع گیاه: گیاهان برگ پهن به علت تعرق نیاز به آب بیشتری نسبت به گیاهان باریک برگ دارند.کاکتوسها و ساکولنت ها نیاز به آب کمتری نسبت به سایر گیاهان آپارتمانی دارند.

۳- سن گیاه: گیاه با سن بالا نیاز به آب بیشتری نسبت به گیاهان کم سن دارند. چون دارای ریشه وسیع تر و شاخ و برگ بیشتری هستند.

۴- رطوبت نسبی هوا: هر چه رطوبت نسبی هوا بیشتر باشد نیاز آبی گیاهان کمتر است و هر چه رطوبت نسبی هوا کمتر باشد نیاز گیاه به آب بیشتر است.

۵- مرحله رشد گیاه: گیاهان در مرحله ظهور شاخه گل دهنده و در زمان گلدهی نیاز به آب بیشتری نسبت به شرایط رویشی خود دارند.

۶- اندازه گلدان: گلدانها با اندازه بزرگ نسبت به گلدانهای با اندازه کوچک دارای دفعات کمتری آبیاری است. لذا گدان کوچک را باید در دفعات بیشتر آبیاری نمود.

۷- محیط و بستر کشت: خاکهای سبک و شنی و دارای پرلایت نیاز به تعداد دفعات آبیاری نسبت به خاکهای سنگین و رس و خاک برگ و پیت ماس می باشد.

کیفیت آب آبیاری :

۱-دمای آب: حداقل ۱۶ درجه سانتی گراد، مطلوب ۲۴ – ۲۲ درجه سانتی گراد، حداکثر ۳۰ درجه سانتی گراد. دمای آب همیشه باید معادل دمای محیط پیرامون گل باشد.

۲- عاری بودن آب از کلروید: آب لوله کشی شهرها عمدا دارای کلروید است لذا حداقل باید ۱۲ ساعت آب شهر را در یک ظرف درب باز قرار داده تا گاز آن خارج شود.

۳- در گلخانه ها بهتر است آب در مخزنی در فضای گلخانه جمع آوری و سپس مورد استفاده قرار گیرد.

۴- بهتر است در منازل آب جوشیده سرد شده و یا از آب مقطر استفاده نمود (هم جهت آبیاری گلها و هم جهت اسپری کردن گیاه) تا املاح بر روی برگها باقی نماند. بهتر است آب چاه یا شهر ابتدا فیلتر شده و املاح آنها گرفته شده و سپس مورد استفاده قرار گیرد.

تقسیم بندی گیاهان زینتی نسبت به نیاز آبی :

۱- گیاهانی که به آبیاری زیاد دارند: (خاک باید همیشه مرطوب باشد)

این گیاهان باید بلافاصله پس از خشک شدن سطح خاک آبیاری شوند، لذا خاک باید همیشه مرطوب باشد ولی خیس نباشد.

مانند: کاملیا، پرتقال، دیفن باخیا، دراسناها، سرخس ها، گاردنیا، آگلائونما، برگ عبایی، سیسوس، مارچوبه ها (شویدی)، کوردیلین، فیتونیا، ژینورا (شب تاب)، مارانتاها، برگ بیدی ها، پامچال، هورتانسیا

اهمیت مرطوب نگهداشتن یکنواخت سطح خاک، باید روی خاک را با خزه اسفاگنم پوشانیده و مرتبا اسپری آب نمود تا هم رطوبت نسبی هوا را تامین کند و هم خاک همیشه مرطوب باشد.

۲- گیاهانی که دارای نیاز آبی متوسط هستند:

در فاصله بین دو آبیاری سطح خاک خشک شده و سپس آبیاری شوند.

مانند: آگاو، آکوبا (شمشاد ژاپنی)، کراسولاها، کروتن، فیکوس ها، هویا (پیچ شمعی)، بنت القنسول، انواع فیلودندرون ها، میخک هندی، شفلرا، نخل زینتی، نخل کنتیا، نخل شمادورا، پتوس ها، پپرومیاها، پیله آ، سانسوریا، فیکوس بنجامین

۳- گیاهانی که دارای نیاز آبی کم هستند:

در فاصله بین دو آبیاری سطح خاک باید کاملا خشک شده و سپس آبیاری شوند.

مانند کاکتوس ها، هاورتیا، گاستریا، سایر گیاهان گوشتی (ساکولنت ها)، سانسوریا

آبیاری گلهای آپارتمانی در هنگام مسافرت:

۱-گذاشتن گلهای آپارتمانی زیر پلاستیک های شفاف تا تبخیر و تعرق را به حداقل خود برساند.

۲- استفاده از ظروف پر آب در بالا و ارتباط آب با گلدان توسط طناب نخی یا فیتیله جهت انتقال آب به گلدان.

۳- استفاده از ژل یا مواد جاذب الرطوبه مخلوط با خاک و سطح خاک.

۴- قرار دادن خزه اسفناگنم بر روی سطح خاک گلدان و خیس کردن آن که در حفظ آب داخل خاک موثر است.

۵- یک بطری نوشابه آب که سر آنرا یک سوراخ ریز نموده و وارونه بر روی سطح خاک قرار دهید.