نام انگلیسی : Gasteria
خانواده : Aloaceae
بومی : آفریقای جنوبی
گاستریا از کلمه ي gaster به معناي شکم اقتباس شده و اشاره به حالت ورم کرده ي برگ ها دارد. گیاهان این جنس گوشتی و نسبتاً کوچک و تقریباً بدون ساقه و خار می باشند. این گیاه پاجوش هاي زیادي تولید می کند به طوریکه مجموعه ي آن ها بوته اي به گستردگی ۱ متر مربع تشکیل می دهد. اسم عامیانه گاستریا به علت شباهت به زبان گاو به این اسم یعنی کاکتوس زبان گاوی معروف است. گل های آن ها به رنگ قرمز و لوله ای شکل به طول ۲٫۵ سانتی متر که در قسمت تحتانی پهن تر بوده و بر روی دم گلی به طول ۶۰ سانتی متر ظاهر می شود. گاستریا معمولاً در فصلهای خنک رشد میکند. و در بهار و پاییز گل میدهد. میوه این گیاه به صورت کپسول هایی به طول ۱۵ تا ۲۳ میلی متر و قطر ۷ میلی متر هستند.
این جنس دارای ۷۰ گونه مختلف از گیاهان چندساله گلخانه ای می باشد. گیاهان این جنس گوشتی و نسبتاً کوچک و تقریباً بدون ساقه می باشند. چندین گونه مهم از این جنس را به خاطر برگ های زیبای آن پرورش می دهند.
گونه های مهم این جنس عبارتنداز :
۱ – G.liliputana (گاستریای لی لی پوت)
بومی آفریقای جنوبی است. ارتفاع آن به ۵ تا ۸ سانتی متر می رسد که کوچک ترین گونه این جنس است. رگ ها به طول ۵ سانتی متر به صورت مارپیچی در اطراف ساقه کوتاهی قرار دارند. برگ ها سبز تیره با لکه های سفید می باشند.
۲ – G. maculata (گاستریای خالدار)
بومی آفریقای جنوبی است. ارتفاع آن در حدود ۲۰ سانتی متر می باشد. برگ ها نواری شکل، به رنگ سبز تیره، با لکه های سفید، به طول ۲۰ سانتی متر که در انتها دارای خار هستند.
۳ – G. verrucosa (گاستریای گاوزبانی)
بومی آفریقای جنوبی است. ارتفاع آن ۱۵ سانتی متر برگ ها مسطح به رنگ سبز تیره با لکه های خاکستری رنگ، به طول ۱۲ تا ۱۵ سانتی متر، که به طور جفت جفت یکی بر روی دیگری قرار می گیرند.
شرایط پرورش و نگهداری گاستریا :
نور مورد نیاز گاستریا :
گیاه به مکانی روشن نیاز دارد، اما آفتاب مستقیم را تحمل نمیکند. اگر تا به حال ساکولنت هاورتیا پرورش داده باشید، در نگهداری این گیاه هم مشکلی نخواهید داشت چرا که نیازهاشان تقریبا مشابه است. اگر برگهای گیاه به رنگ زرد و سفید در آمدند، این نشانه تابش آفتاب بیش از حد به گیاه است. جای گیاه را عوض کنید و آن را به مکان کم نور تری منتقل کنید.
دمای مناسب گاستریا :
گرمای تابستان و سرمای زمستان بهترین زمان برای رشد این گیاهان است . رنگ های این گیاهان در فصل گرما کمی روشن تر می شود . گاستریا در محیط های بیش از حد مرطوب واکنش خاصی نشان نمی دهد و رشد این گیاه در دمای بالای ۱۰۰ درجه فارنهایت نیز امکان پذیر است . در فصل زمستان بهتر است که دمای منزل را به ۷ درجه سلسیوس یا ۴۵ درجه فرانهایت برسانید . این گیاه زیر ۵ درجه سلسیوس دوام نخواهد آورد و ایده آل ترین دما برای آن ۱۰ درجه سلسیوس یا ۵۰ درجه فارنهایت می باشد.
خاک مورد نیاز گاستریا :
به خاک سبک با زهکشی مناسب نیاز دارد. خاک با ترکیب ۶۰ درصد ماسه ۳۰ درصد پیت ماس و ۱۰ درصد ورمی برای این گیاه مناسب میباشد.
آبیاری گاستریا :
گاستریا همانند ساکولنت ها به آبیاری منظم در فصل رشد نیازمند است. به جهت مستعد بودن گاستریا به پوسیدگی از آبیاری بیش از حد خودداری نمایید. حتما در فاصله بین دو آبیاری اجازه دهید خاک کامل خشک شود.
تعویض گلدان گاستریا :
گاستریا سیستم ریشه ای کوچک و کم عمقی دارد و به همین دلیل رشد آرامی دارد. این گیاهان معمولا در گلدان هایی با دهانه باز و عمق کم کاشته می شوند و در این گلدان ها در دسته های کوچکی رشد می کنند. بعد از گذشت مدتی، گیاه مادر گیاهچه های بیشتری تولید می کند و این دسته ها بزرگ تر می شوند. وقتی گیاه آنقدر رشد کرد که از ظرفش بیرون زد، آن را در بهار یا اوایل تابستان درون گلدان بزرگ تری با خاک تازه بکارید. البته می توانید در این هنگام گیاه را تقسیم بوته هم بکنید.
تکثیر گاستریا :
گاستریا را میتوان از طریق کاشت گیاهچههایی که گیاه مادر تولید میکند، تکثیر کرد. گیاهچهها را در زمان تعویض گلدان گاستریا از گیاه اصلی جدا کنید. بعضی گونههای گیاه را از طریق قلمه برگ هم میتوان تکثیر کرد.
گیاهانی که بزرگ میشوند و به خوبی رشد میکنند، بعد از مدتی شروع به تولید گیاهچه میکنند. برای تکثیر گیاه از طریق کاشت گیاهچهها ابتدا اجازه دهید گیاهچههای تولیدی گیاه به خوبی رشد کنند و اندکی بزرگ شوند. سپس با استفاده از تیغ یا چاقویی تیز و تمیز گیاهچهها را با احتیاط از گیاه مادری جدا کنید. سعی کنید برش را تا حد امکان از نزدیک ریشههای گیاه مادر بزنید تا برای هر گیاهچه ریشه بیشتری ببرید. حالا گیاهچهها را در جایی تمیز قرار دهید تا قبل از کاشت، محل برش اندکی خشک شود. چند گلدان کوچک را با خاکی مانند خاکی که برای کاشت گیاه مادر استفاده کرده بودید، پر کنید. گیاهچهها را در این گلدانهای کوچک بکارید و آنها را در محیطی گرم و روشن قرار دهید و به مقدار مناسب آبیاری کنید (روش تکثیر گاستریا تا حدودی شبیه به قلمه گرفتن از کاکتوسها است).
هرس گاستریا :
گاستریا نیاز به هرس خاصی ندارد. اما جهت تحریک به پاجوش دهی بیشتر می توان هسته مرکزی گیاه که در مرحله زایش برگ است را حذف کرد.
بیماری ها و آفات گاستریا :
گاستریا گیاه حساسی است و به پوسیدگی ریشه و تنه از طریق قارچها دچار میشود. همچنین آفتهایی مانند شپشک آردالود این گیاه را مورد حمله قرار میدهند.