معرفی گیاه زاموفیلیا و شرایط نگهداری و پرورش آن

نام انگلیسی : Zamioculcas Zamiifolia

خانواده : Araceae

بومی : آفریقا

Zamioculcas zamiifolia  به گياهي بسیار محبوب تبدیل شده است  و در داخل خانه در سراسر جهان يافت می شود. از گياهان آپارتماني هستند كه همیشه جزء گیاهان “جدید” به حساب مي آیند. آنها می توانند در داخل خانه یک نگاه متفاوت به وجود آورند. تولید کنندگان همیشه در آیتم های جدید اين گياه و نگاه نو برای ارائه به مشتریان خود دارند.
اين گياه در دنيا معروف به ZZ هست. به نظر می رسد شبیه cycad – furfuracea Zamia هست ، پایه ساقه گیاه متورم که از آن ساقه میزبان سبز تیره، برگ به طور طبیعی براق است. و از براق كردن برگها به طور غير طبيعي بايد جلوگيري كرد مگر با شستشو و تميز كردن.
یک قانون که تقریباً در همه گیاهان در محیط داخلی يكسان است ، رشد کند آنهاست كه اين قانون در ZZ مستثنی است. تكثير اين گياه بسيار ساده است اما به آرامی پیشرفت می کند. از گیاهاني اين كه از قلمه برگ راحت مي گيرد و به راحتي مي توانيد با كندن هر برگ و گذاشتن در بستر پرليت يا ماسه يا پيت ماس و ماسه خيلي زود آن را ريشه دار كنيد و از اونجا كه زاموفيليا ها داري پياز هستند بلافاصله پياز توليد شده و از آن جوانه جديد ظاهر ميشود اما معمولا تا ظاهر شدن جوانه و تشكيل پياز بين دو تا سه ماه زمان ميبرد ولي بعد از تشكيل پياز ، رشد آن بسيار سريع مي شود . برگ كاشته شده بعد از مدتي خراب مي شود و اكثراً با ديدن برگ خراب شده فكر مي كنند به نتيجه ترسيدند و آن را دور ميندازند در صورتي كه تازه با خواب شدن برگ پياز تشكيل شده و رشد همچنان ادامه دارد .

احتیاط : تمام بخشهای این گیاه سمی هستند. آن را از کودکان و حیوانات خانگی که ممکن است با ان بازی و یا مصرف كنند دور نگه دارید.

بهترين مزيت آنها كم آبي و كم نوري نيست ، به دليل نوع سمي بودن هيچ حشره اي يا آفتي به زاموفيليا ها حمله نمي كند و هميشه در امان از حشرات هستند و سم پاشي حشرات نياز ندارند. زاموفيلياها رشد سريع دارند اما تولید انها کند است. Zamioculcas Zamiifolia – را در مهد کودکها و منزلي كه بچه كوچك دارند در دسترس قرار ندهيد ، در اروپا و امريكا نگهداري ان در مهدكودك ها و مدارس ممنوع است ، البته دست زدن به اين گياه در حالت طبيعي مشكلي ندارد و فقط خوردن آن مشكل زا خواهد شد.

پس خراب شدن برگ كاملا طبيعي هست و بايد در انتظار جوانه باشيد

Zamioculcas را می توان در کنار sanseveira و aspidistra – قرار داد و روش تكثير و نگهداري آنها تقريبا با هم يكسان هست . این دسته در نور کم به خوبی رشد می کنند.

شرایط نگهداری و پرورش زاموفیلیا :

آبیاری زاموفیلیا :

در برابر خشکي كاملاً مقاوم هستند ZZ خود را با آب به طور منظم رابطه بسيار خوبي دارد اما ابياري نا منظم باعث خرابي اين گياه مي شود . آب گلدان بايد به طور کامل خشك و پس از خشک شدن دوباره آبیاری كنيد. اجازه ندهید که این گیاه در آب نشسته و یا مرطوب باقی بماند. این گیاه بهتر است هميشه خشک نگه داشته شود.
اگر به آن آب بیش از حد داده شود يا مرطوب نگه داشته شود ، ممکن است برگ های آن زرد شود و پياز و ريشه ها بپوسد . بنابراين هيچوقت زاموفيليا را سيراب نكنيد و هميشه براي رفع عطش به آن آب بدهيد اين بهترين روش آبياري زاموفيليا ها است ، حتي مثل كاكتوسها هم نيستند ، اكثر كاكتوسها را سيراب مي كنند تا وقتي خشك شد مجدد آب ميدهند اما زاموفيليا ها اصلا نبايد سيراب شوند كه باعث خرابي آن مي شود.

نور مناسب پرورش زاموفیلیا :

اين گياه در سايه خوب رشد مي كنند اما كمي نور باعث طراوت بيشتري براي اين گياه خواهد شد . اما نور دادن بايد منظم باشد ، در گلخانه هاي حرفه اي براي زاموفيلياها در هفته يكبار مثلا روزهاي يكشنبه به طور مرتب به آن نور ميدهند كه زاموفيليا ها اين نور و انرژي را براي يك هفته در خود ذخيره مي كنند و اين كار باعث قوي شدن گياه در برابر بيماريها شود . اما آفتاب ظهر تابستان براي اين گياه بسيار مضر هست . اين نوع نوردهي به زاموفيليا علاوه بر براق شدن برگها باعث رشد ١/٥ برابري گياه خواهد شد.

ارتفاع گیاه زاموفیلیا :

رشد آهسته، اما می تواند تا ۳ متر هم در داخل خانه برسد. این رشد در زیستگاه بومی خود بسیار بلندتر است.

رطوبت مناسب زاموفیلیا :

رطوبت باعث ایجاد محیطی خوب برای رشد این گیاه خواهد شد ولی به کم بود رطوب بخاطر وجود برگهای واکسی مقاوم می باشد رطوبت معمول برای محیط نگهداری ۵۰ درصد باشد گیاه میتونه رشد خوبی داشته باشه پس سعی کنید با قرار دادن یک تشت پر از آب در کنار گیاه رطوبت اونو تامین کنید البته در روزهای گرم سال هم با غبارپاشی میتونید این نیاز رو برآورده کنید.

دمای مورد نیاز زاموفیلیا :

این گیاه بهترین رشد خود را در دمای ۲۶-۱۸ درجه سانتیگراد انجام می دهد و دمای ۱۵ درجه سانتیگراد حداقل دمای مناسب برای نگهداری زاموفیلیا است. و زمانی که دما به کمتر از ۱۰ درجه برسد برگهای گیاه بسیار کم رنگ خواهند. شد و در دمای صفر درجه گیاه به طول کل از بین خواهد رفت. در طیف دمایی مناسب این گیاه یعنی ۲۶-۱۸ درجه هر مقدار که به سمت دمای گرم برویم، رشد و توسعه برگهای این گیاه نیز بهتر و با سرعت بیشتری انجام می گیرد. از طرفی مشکلی که دمای سردتر برای این گیاه ایجاد می کند بیشتر به دلیل عدم مصرف آب موجود در خاک است تا دمای خنک هوا. زیرا در هوای خنک (با نزدیک شدن به ۱۵ درجه ) فعالیت و مصرف آب در این گیاه نیز کاهش می یابد و اگر آنرا به همان صورتی که در دماهای گرمتر آبیاری کنیم ، در واقع به پوسیدگی و از بین رفتن گیاه کمک خواهیم کرد.

خاك زاموفیلیا :

زاموفیلیا به خاکی سبک و با زهکش خوب نیاز دارد زیرا ماندگاری آب اضافی حاصل از آبیاری موجب پوسیدگی ساقه‌های زیرزمینی (ریزوم ) و ریشه های آن می شود.از انواع مخلوطهای خاکی سبک می توان استفاده کرد. به عنوان مثال می توان از ترکیب خاک معمولی + خاک برگ+شن و یا کوکوپیت+پرلایت + شن استفاده کرد. زمانی که ریشه های گیاه از منافذ زیرین گلدان بیرون آمد، نشانه این است که باید گلدان گیاه را عوض کرد. گلدان جدید تر را کافی است که فقط یک سایز از گلدان قبلی بزرگتر در نظر بگیرید زیرا انتخاب یک گلدان بزرگتر فقط منجر می شود که گیاه تا مدتی که ریشه ها حجم داخلی گلدان را پر کنند، رشد ساقه و برگ خوبی نداشته باشد. زمان مناسب تعویض گلدان این گیاه نیز در اوایل فصل بهار است. به یاد داشته باشید که برای کمک به زهکش بهتر گلدان حتما بر روی منافذ کف گلدان چندین تکه سفال شکسته و یا قلوه سنگهای کوچک قرار دهید.

کوددهی و تغذیه زاموفیلیا :

این گیاه هم همانند سایر گیاهان آپارتمانی به تغذیه نیاز داره ولی با توجه به تجربه ای که در نگهداری زاموفیلیا داشتم سعی کنید از کودهای فسفر و پتاس بالا برای تغذیه استفاده کنید، توجه داشته باشید که فسفر زیاد باعث رشد ریشه در گیاه خواهد شد و ریزوم های گیاه شما را پرورش خواهد داد و این کار باعث زیاد شدن تعداد برگها در گیاه میشه االبته از کودهای گلدهی مانند ۲۰-۲۰-۲۰ هم میتونید استفاده کنید.

هرس زاموفیلیا :

اگر میخواهید گیاهی سرحال داشته باشید هرس سالنه را انجام دهید ولی این کار اختیاری هست ولی حتما برگهای زرد شده و سوخته و ساقه هایی که پوسیده را از گیاه جدا کنید تا مشکلات به سایر بخش ها وارد نشود.

روش تکثیر زاموفیلیا:

۱- تکثیر زاموفیلیا از طریق تقسیم ریزوم :

• اولین و راحت ترین راه برای تکثیر هرگیاهی از طریق ریشه گیاه هست ، گیاه زاموفیلیا هم از این قاعده و قانون مستثنی نیست.
• برای این کار گیاه را از گلدان خارج کرده و ریزم های آن را (ریزوم ساقه های زیر زمینی گیاه است) به کمک یک چاقوی تیز رو از هم جدا کرده و به چند قسمت تقسیم کنید.
• هر  قسمت باید دارای ریزوم و شاخه باشد.
• کاملاً مواظب باشید به ریزوم گیاه هیچ آسیبی وارد نشود.
• ریزوم رو به گلدان جدید با زهکش مناسب انتقال بدید و اطراف گیاه رو با خاک مخصوص گیاه پر کنید.
• در ۹۰% مواقع این روش به نتیجه دلخواه میرسد.

۲- تکثیر زاموفیلیا از طریق ساقه :

تکثیر گیاه زاموفیلیا معمولاً از طریق برگ انجام میشود و این روش خیلی متداول نیست.این روش  بسیار زمان بر است و باید صبر و حوصله به خرج دهید تا ساقه ها ریشه دهند اما خود ساقه ها به تنهایی میتوانند منظره ی زیبایی را ایجاد کنند.

• در قدم اول چند ساقه را از گیاه اصلی جدا کنید.بهتر است این ساقه ها خیلی بلند نباشند.سپس برگ های نیمه ی بالایی قلمه ای را که جدا کرده اید بکنید تا گیاه بیشتر انرژی خود را صرف ریشه دهی کنید.این برگ ها را هم میتوانید نگه دارید و به روش دیگری که در پایین خواهیم گفت آن ها را تکثیر کنید.
• قلمه هایی را که از گیاه اصلی جدا کرده اید را داخل آب بگذارید و مطمئن شوید که در نور مستقیم آفتاب و محیطی گرم قرار دارند. همچنین توجه کنید که لازم نیست کل ظرف را پر از آب کنید و اندکی آب کافی است.آب را هر ۲ هفته یکبار عوض کنید.
• توجه کنید که آبی که قلمه ها را در آن قرار میدهید هم دمای اتاق باشد.بعد گذشت حدود ۶-۹ ماه این قلمه های بلند ریشه میدهند.
• حالا میتوانید قلمه ی ریشه دار شده را به صورت گیاهی مستقل درون گلدانی جدید بکارید.

۳- قلمه برگ زاموفیلیا :

قلمه ی برگ زاموفیلیا از زگر روش های تکثیر این گیاه است که این روش هم زمان بر است و ممکن است حدود یک سال طول بکشد.

• برگ ها را دقیقا از قسمتی که به ساقه متصل است جدا کنید .
• برگ هایی را که جداکرده اید داخل ترکیبی از خاک مرطوب  قرار دهید. از ترکیب‌های مختلفی به این منظور می‌توان استفاده کرد مثلاً ترکیب کوکوپیت و پرلیت و یا خاک برگ + شن و یا پیت ماس+ شن و یا هر ترکیب دیگری که علاوه بر نگهداری رطوبت از بافت سبک و زهکش بسیار خوب برخوردار است می‌توان استفاده کرد.
• میتوانید روی قلمه ها را برای نگهداری رطوبت هوا و رشد بهتر قلمه ها با پلاستیکی شفاف بپوشانید.
• پس از گذشت مدتی ساختار های غده ای شکل در قسمت پایینی برگ درون خاک شکل میگیرید. این عمل ممکن است حدود ۶-۷ ماه به طول بیانجامد.
• رویش برگ‌ها از آنها نیز چند ماه زمان نیاز دارد به بیان دیگر تکثیر این گیاه از قلمه‌ها برگ حتی می‌تواند تا حدود یک سال نیز طول بکشد.
• حالا میتوانید گیاهان را به گلدانی جدید منتقل کنید.

گلدهی زاموفیلیا :

این گیاه خیلی کم به گل میشینه و حتما باید شرایط ایده آل اون رو فراهم کنید تا گیاه در تابستان گلهایی یفید رنگ داشته باشه گلهای اون شبیه دیگر گلهای خانواده ی آراسه به نام اسپادیکس میباشد.

مشکلات و بیماری های زاموفیلیا :

همانوطر که گفتیم این گیاه مشکلات و بیماری های زیادی در نگهداری ندارد ولی خب آبیاری زیاد باعث مرگ آن خواهد شد.

زرد شدن و ریزش برگ

اگر برگهای پایینی زرد و میریزند کاملا طبیعی هست چون با بالا رفتن سن گیاه برگهای پیر خواهند ریخت و اگر زرد شدن و ریزش خیلی زیاد بود مشکل در میزان زیاد آبیاری شما می باشد.

نوک برگها قهوه ای میشود

خشکی بیش از حد محیط نگهداری میتونه موجب این اتفاق باشد رطوبت محیط را بالا ببرید.

قهوه ای شدن برگها

از آبیاری ریاد احتمال قهوه ای شدن برگها وجود دارد پس میزان آبیاری را کاهش دهید.