نام انگلیسی : GINSENG

خانواده :   ARALIACEAE  – عشقه

بومی : آسیای شرقی

یکی از گیاهان نیروبخش و مقوی که مشهوریت زیادی در جهان دارد جینسینگ می باشد که بهتر است آن را گیاه جوانی یا نوشدارو بنامیم. در کتب سنتی و به عربی ریشه گیاه را «جنسه» و «جنسا» می نامند. به فرانسوی و انگلیسی Ginseng و Asiatie ginsengو Chinsese ginseng گفته می شود. گیاهی است از خانوادۀ عشقه Araliaceae می باشد که نام علمی آن Panax ginseng می باشد.این گیاه Panax ginseng که بیش از ۵۰۰۰ سال است در چین به کار می رود. برای پزشکان عرب قرن نهم میلادی شناخته شده بود.

جینسنگ نامی عمومی برای هر یک از ۱۱ گونه گیاهان همیشه سبز از خانواده آرالیاسیه می‌باشد. پراکنش آن اغلب در حوزه جنگل های آسیای شرقی متمرکز می باشد. البته این بدین معنی نمی باشد که در سایر نفاط دنیا نمی شود جنسینگ پیدا کرد بله ما در فلور برخی کشورها میبینیم که جنسینگ های وحشی بسیاری رشد و نمو میکنند و بومیان آن منطفه از ریشه آن برای فواید درمانی ان استفاده می کنند. یکی از این مناطق آمریکا می باشد در منطقه ویسکانسین، نمونه های وحشی و بومی بسیاری رشد میکند که بومیان از آن استفاده های بسیاری میکنند. آنها حتی برای خرید و فروش و جمع آوری آن نیز برنامه ریزی می کنند. دستورالعمل کشت جنسینگ بذر جنسینگ یا پرورش آن در مزرعه در مناطف مختلف دنیا متفاوت می باشد.جنسینگ یک گیاه خزان کننده است و قسمت بالایی آن با شروع پاییز خشک میگردد و در شروع فصل بهار مجدد رشد میکند.

معمولا جنسینگ در مکان هایی سایه دار (بخصوص دامنه های شمال و شرق) در جنگل های چوبی و مرطوب بویژه آن جنگل های خزان کننده مانند صنوبر زرد، بلوط، افرا و صنوبر بهترین رشد را دارد. جنگل های بالغ با درصد سایه ۷۵ الی ۸۰ درصد ایدآل می باشد.

لازم است که ۷ الی ۱۰ سال برای رسیدن جنسینگ به مرحله بلوغ صبر کنید. در این سن ریشه های بزرگ جنسینگ بسیار با ارزش و با کیفیت هستند. که اغلب از حوصله کشاورز خارج است که این مدت را صبر کند. در شرایط اقتصادی و متراکم معمولا ۴ سال دوره کشت و برداشت جنسینگ می باشد.

میوه جنسینگ نوعی توت می باشد توت همان بری می باشد. معمولا بعد از سال سوم شروع به گلدهی و تولید میوه میکند. در واقع با شروع بلوغ در جنسینگ خوشه گل نیز تولید میشود. درون این بری ها بذر تکامل می یابد. اگر هدف شما برداشت بذر جهت کشت یا فروش می باشد خوشه را در فصل پاییز برداشت کنید.

ترکیبات شیمیایی جینسینگ :

از نظر ترکیبات شیمیایی برای اینکه به اسرار خواص شفابخش این ریشه پی برده شود ، مطالعات وسیعی صورت گرفته است و آنچه که تا به حال گزارش شده است این است که این گیاه دارای گلوکوزیدهای استروئیدی به نام پاناکیلون ، یک ساپونین به نام پاناکسوزید یا پاناکسین ، مواد صابونی ، یک اساس روغنی فرار به نام پاناسین و یک هورمون و ویتامین B و ویتامین D ، ترکیبات استیلنی ، استرول ها و سرانجام یک گلوکوزید به نام جینسینگ می باشد.

از این دارو برای تهیۀ داروهای جوانی که در ترکیبات داروهای به کار می رود استفاده می شود.از گزارش دیگری آمده است که در سال ۱۹۷۴ ریشه این گیاه و سایر اعضای اندام گیاه برای یافتن اسرار شگفت انگیز شفابخش آن تحت بررسی دانشمندان قرار دارد و تاکنون چندین ماده عامل فیزیولوژیک از آن جدا شده است، از آن جمله عمده ترین آن عبارتند از پانکسین که مقاومت عضلات را در برابر بی نظمی ها و ناراحتی ها افزایش می دهد و پانکس اسید که متابولیسم و سیستم عروقی را اصلاح می کند و پاناکولین یا پانکس ویلون که روی سیستم غدد مترشحه داخلی یا آندوکرین اثر می گذارد و پاناسن که مرکز اعصاب را تحریک می کند. جینسینگ برای بیماری قند اثر مثبت دارد.

کاشت بذر جنسینگ و شرایط نگهداری از آن:

خاک مورد نیاز برای کاشت جنسینگ: ۵٠٪ پیت ماس ٢۵٪ کوکوپیت و ٢۵٪ ماسه که بعد از مخلوط کردن کامل بایستی با محلول سم قارچ و سم حشره کش با دز بالا (به اختیار) شستشو دهید و ٢۴ ساعتت در هوای آزاد بگذارید و بعد برای رفع اثرات سم آبشویی کنید و بعد از ٢۴ ساعت آماده برای کاشت هست.
بذرها رو با دست خورد می‌کنیم (بذر اصلی داخل پوسته هست) و سپس با دست روی خاک آماده شده که در سینی نشاء ریختیم پخش می‌کنیم و طوری آب میدیم که کاملاً خیس باشد و تا ۵ روز باید خیس آب باشد و بعد از ۵ روز با آب پاش روی اونها آب می‌ریزیم (هر روز) و سپس تا ٣ ماه ادامه می‌دهیم و بعد از سه ماه آبیاری رو شروع می‌کنیم. سم قارچ هم هر پانزده رو یک‌بار باید تا سه ماهگی به صورت آب پاش داده به شه و از سه ماهگی به بعد تا یک‌سالگی ماهی یک‌بار. رطوبت باید تأمین باشه و تا سه ماهگی به آفتاب تند نیاز نداره و معمولاً در گلخانه‌ها با شید ٨٠٪ می‌کارند. و برای تأمین رطوبت تا دو یا سه ماه رویان رو با پلاستیک می‌پوشانند و فقط قسمتی بابت رد و بدل شدن هوا باز خواهد ماند.
معمولاً در ٨ ماهگی از سینی نشاء به گلدان ۶ انتقال داده میشه و در یک سالگی برای تبدیل شدن به بونسای سر این گیاه زده میشه که از ٩٩ ماهگی هم این کار امکان پذیر هست، و ظرف مدت ١٨ ماه به یک پایه بونسای حدود سی گرمی تبدیل می‌شود.

جنسینگ به بیماری قارچ حساس هست و در صورت مبتلا شدن ابتدا ساقه چروک و یک‌دفعه گندیده و خراب می شود و معمولاً درمان خیلی سخت و غیر ممکنه و بهترین راه پیشگیری از بیماری با مانکوزب ٨٠٪ هست که ماهی یک‌بار گیاه رو از گزند بیماری قارچ بیمه خواهد کرد.
بیماری دوم شپشک آرد آلود هست که بسیار بیماری سمجی هست که بهترین راه با پیشگیری به صورت سم پاشی از سموم سیستماتیک هر دو ماهه یک‌بار هست.
برگ‌های جنسینگ بسیار شبیه ficus microcarpa هست فقط خیلی نازک‌تر و پیوند این فیکوس به راحتی روی جنسینگ امکان پذیر هست و درصدد خرابی پیوند معمولاً نزدیک به صفر هست.

البته در دنیای حرفه‌ای این گیاه در رسته بونسای های حرفه‌ای قرار نمی‌گیرد اما به دلیل زیبایی و رشد عالی و قیمت بسیار ارزان در تمام دنیا طرفدار دارد.کود NPK و کود آهن ماهی یک‌بار کمک شایانی به رشد گیاه می‌کند. و بهترین خاک پیت ماس و ماسه ۵٠/۵٠ هست برای این گیاه.هر دو ماه یکبار باید سر شاخه‌ها کوتاه و هرس شود و
سالی یک‌بار باید کل برگ‌ها هرس شود. که معمولاً بهترین زمان اسفند ماه هست.هرس کردن سر شاخه‌ها و برگ‌ها کمک شایانی به رشد غده جنسینگ خواهد کرد.

شرایط نگهداری بونسای جنسینگ

نور مورد نیاز جینسینگ :

جینسینگ محل نورگیری را میپسندد که دور از تابش مستقیم آفتاب باشد. مکانی بسیار سایه گیر برای این بونسای نامناسب است هر چند در مقابل نور کم مقاومت خوبی دارد.

پس اگر آنرا نزدیک پنجره‌ای که به سمت جنوب و یا غرب است قرار دهید خوشحال خواهد شد. اگر از لامپهای گرمایشی استفاده مینمایید مراقب باشید که گیاه را زیاد نزدیک قرار ندهید و سعی کنید فاصله‌ای در حدود ۳۱ سانتی‌متر بین بونسای و لامپ حفظ شود. اگر بون سای رو به پنجره است روزانه آنرا ۹۰ درجه بچرخانید.

دمای مناسب جینسینگ :

دما بایستی نسبتا ثابت نگه داشته شود. حداقل ۱۶ و حداکثر ۲۷ درجه سانتی‌گراد باشد و از ۱۲ درجه کمتر نشود. حداقل درجه حرارت در زمستان ۱۵ درجه سانتیگراد و در تابستان حداکثر ۲۴ درجه می باشد.

آبیاری جینسینگ :

معمولا در بهار و تابستان هفته‌ای دو بار، در پاییز هفته‌ای یکبار و در زمستان هر دو هفته یکبار آبیاری برای این گیاه کافی است. هرچه محیط روشن‌تر و گرم‌تر باشد آب بیشتری مورد نیاز است.بین دو آبیاری خاک سطحی (معمولا تاعمق یک سانتی‌متری) باید خشک شود اما هیچ‌ گاه اجازه ندهید خاک کاملا خشک شود. آب بدون کلر با دمای اتاق مناسب آبیاریست.حدود یک سوم فنجان آب را به آرامی در پای گیاه بریزید. گاهی خاک کمتر از این میزان نیاز دارد.

اجازه ندهید آب به ریشه‌های هوایی بخورد و همین‌طور آب نبایست در پای گیاه جمع شود بلکه باید به سرعت جذب خاک شود.آبیاری بیش از اندازه موجب پوسیدن ریشه می‌شود. روزی یک و حداکثر دوبار بونسای جینسینگ را به صورت ملایم غبارپاشی (اسپری آب) نمایید.

رطوبت مناسب جینسینگ :

 برای ایجاد رطوبت مناسب از زیرگلدانی حاوی سنگریزه استفاده نمایید. کمبود آب موجب ریز برگها می‌شود ولی به محض اینکه شرایط بهتر شد برگها مجدد رویش میکنند.

خاک جینسینگ :

خاک مناسب برای بونسای جنسینگ باید سبک باشد با زهکشی مناسب و بتواند رطوبت را تا حدودی حفظ کند. ترکیب کوکوپیت، ماسه، و مقداری ورمی برای این گیاه مناسب می‌باشد.

ترکیبات مناسب خاک بونسای جنسینگ :

۱ – %۳۰ کوکوپیت  ۲۰%برگ – ۲۰%خاک باغچه – ۱۵%کود دامی – ۱۰%ماسه -۵%پوست برنج

۲ –  %۲۵ کوکوپیت –  ۳۰% برگ – ۲۰ % خاک باغچه – ۱۵% ورمی کومپوست – ۱۰% ماسه

۳ –  %۵۰ کوکوپیت  – ۲۵% خاک باغچه – ۱۵% کود دامی یا ورمی کومپوست – ۱۰% ماسه

۴ – %۷۰پیت ماس – ۲۰% خاک باغچه – ۱۰% ماسه

تغذیه و کوددهی جینسینگ :

کود باید سرشار از نیتروژن،‌ ویتامین و اسیدفسفریک باشد و در فصل رشد (بهار و تابستان) هر دو هفته یکبار به گیاه داده شود. میتوانید در یک وعده زمانی پلت‌های کود را در خاک رها کنید و مجدد هر زمان که پلتها ناپدید شدند این کار را تکرار کنید . (۳ تا ۶ ماه). در پایان فصل رشد (شهریور) کوددهی را متوقف کنید.

هرس جینسینگ :

حذف شاخه‌های جدید و جوانه‌ها در تمام طول سال (ترجیحا در بهار و تابستان) میتواند صورت گیرد. پس از رویش ۵ یا ۶ برگ در شاخه‌های جدید آنها را با هرس به دو یا سه عدد برسانید.برای اینکه سیستم ریشه فضای بیشتری برای رشد داشته باشد باید هر سال و یا هر دو سه سال یکبار در اوایل بهار درست پیش از آنکه فصل رشد آغاز شود تعویض گلدان صورت گیرد و خاکی که سرشار از مواد مغذی است و زه‌کشی خوبی دارد مورد استفاده قرار گیرد.

نحوه تکثیر جینسینگ :

بونسای جینسینگ را نمیتوان از راه قلمه برگ تکثیر نمود. برای این منظور بایستی از قلمه ساقه استفاده نمود. یکی دو برگ انتهای قلمه ساقه را بکنید. ساقه را در گلدان بسیار کوچکی که با بسترگیاهی مخلوط  POTTING MIXبا پایه پیت پرشده و مرطوب باشد قرار دهید.

سپس قلمه و گلدان را در کیسه تمیز پلاستیکی که آن را باد کردید و انتهایش را محکم بستید بگذارید. این یسه پلاستیکی رطوبت را در خاک و اطراف برگ‌ها حفظ می‌کند. آن را درجایی قرار دهید که نور طبیعی فراوان غیرمستقیم دریافت کند.

پس از ۴ تا ۶ هفته و به تدریج طی یک هفته پلاستیک را باز و خارج کنید. اکنون قلمه باید تعدادی ریشه سالم داشته باشد. سپس باید نگهداری و آبیاری را شروع کنید و به تدریج نور را افزایش دهید. با این روش یک درخت کوچک خلق میکنید که در فرم بونسای جینسینگ نیست. این هنریست که پرورش به آن سالها آموزش نیازمند است.

آفات و بیماری‌ها جینسینگ :

شپشک و ‌کنه تارعنکبوتی از آفاتی هستند که می‌تواند این گیاه را درگیر کند. در رطوبت زیاد قارچ‌ها ممکن است گیاه را بیمار کنند و سبب ریزش برگ شوند.

4.2 19 رأی
Article Rating
12
0
نظر خود را با ما درمیان بگذاریدx