راهنمای پرورش و نگهداری درخت سنجد

نام انگلیسی : Elaeagnus angustifolia

خانواده : Elaeagnaceae

بومی : آسیا و اروپا

سنجد درختی دارای عمری طولانی که سریع رشد می کند. سنجد درختی بسیار مقاوم است و شرایط محیطی سخت چون باد، خشکسالی و آلودگی جوی را به خوبی تحمل می کند. این درخت دارای گونه های متنوع و بسیار پرکاربرد است و از آن در کنترل باد، ترکیبات دارویی، صنایع عطر، آلات چوب و آلات موسیقی استفاده می شود.

سنجد را معمولا زیتون روسی می نامند، زیرا ظاهرش شبیه درخت زیتون است. گل‌های سنجد، کوچک و معطر هستند. سطح درونی گل‌ها زرد رنگ و سطح بیرونی‌شان نقره ای است. میوه‌های درخت سنجد، کوچک و بیضی شکل، به رنگ قرمز مایل به قهوه ای هستند که خوراکی بوده و ارزش غذایی بالایی دارند. برگ‌های سنجد کاملا کشیده، باریک، کرکی و بدون دندانه هستند. شاخه‌های سنجد اغلب خاردار هستند. شاخه های جوان، نقره ای و شاخه های قدیمی، قهوه ای رنگ می باشند. درخت سنجد، بعد از ۵ تا ۶ سال میوه می دهد. گل ها کوچک، زرد رنگ و معطر هستند. شاخه ها اغلب خاردار بوده و گاهی به علت تعدد تنه، گیاه به صورت در ختچه ظاهر میشود. سنجد گیاهی است که به خشکی خاک و وزش باد های شدید مقاوم است. از این در خت برای کنترل باد، حرکت شن های روان و کولاک زمستانه به وفور استفاده می شود. از لحاظ دید سنجد به علت داشتن برگ های سبز خاکستری و شاخه هایی که در همه جهات رشد می کنند و همچنین دارا بودن میوه های رنگین مورد توجه است. در اغلب خاکها رشد میکند. با کاشت متراکم درختان سنجد به خوبی میتوان از آن به عنوان پرچین در اطراف باغها استفاده کرد. علاوه بر آن سنجد با ایجاد بافت متراکم به خوبی به صورت یک مانع محکم در برابر عبور و مرور عمل می کند.

درخت سنجد دارای ۳ قسمت برون بر (پوست قهوه‌ای رنگ)، میان‌بر (آردی شکل) و درون بر (هسته چوبی و سفت آن) است که قسمت میان‌بر و درون بر آن دارای ارزش غذایی فراوان است. در قسمت میان‌بر ۲ نوع قند گلوکز و فروکتوز، ۷ نوع چربی اشباع شده و اشباع نشده وجود دارد.

از این درخت به عنوان بادشکن استفاده می شود. سرعت رشد خوب و قابل ملاحظه ای دارد و از نظر ظاهری شبیه درختان بید است. در اردیبهشت ماه گل می دهد و در اواخر تابستان و پائیز میوه های آن ظاهر می شوند. میوه تخم مرغی شکل بوده به رنگهای قرمز سوخته است که در حالت نارس رنگ زرد دارد. میوه درخت سنجد سته ایست که میان بر آن آردی شکل با رنگ روشن است که بخش خوراکی میوه را تشکیل می دهد و برون بر آن پوسته چرمی و نازک به رنگ قرمز سوخته است. ابعاد میوه حداکثر تا ۴ سانتیمتر بوده ولی معمولا ۱-۳ سانتیمتر است. دانه به صورت هسته ای کشیده با ابعاد ۸-۱۱ میلیمتر طول و ۵-۷٫۵ میلیمتر عرض می باشد که دارای نوک نسبتا باریک و تیزی است.

میوه ها پس از رسیدن، مدتها روی درخت باقی می مانند. برای جمع آوری میوه ها معمولا یک زیرانداز در سایه گستر درختان پهن کرده و با ضربات چوبهای بلند، شاخه های حامل میوه را به شدت تکان می دهند. در این حالت بذرهای رسیده به روی زیرانداز فرو می افتند. پس از جمع آوری، میوه ها را مرطوب کرده و در محیطی گرم یا در برابر نور خورشید می گسترانند تا قسمت آردی میوه فاسد شود تا بتوان بذر را به سادگی از آنها خارج کرد. بذر به نگهداری خاصی احتیاج دارد و در شرایط خشک با دمای محیط حفظ می شود.پ

شرایط پرورش درخت سنجد :

نور مناسب درخت سنجد :

این گیاهان به مکانی با نور کامل آفتاب یعنی حداقل ۶-۸ ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارند. سایه بودن محیط و کمبود نور یکی از دلایل عدم گلدهی این گیاهان است. اگر سایه بیش از اندازه باشد علاوه بر عدم گلدهی و میوه دهی، گیاه رشد خوبی نخواهد داشت و ساقه ها بلند و باریک و فاصله برگ ها بر روی ساقه افزایش می یابد. درختان سنجد گیاهانی مقاوم هستند، بنابراین حتی اگر در مکانی زندگی می کنید که در تابستان شدت نور زیاد است لزومی ندارد که آن ها را در مکانی بکارید که عصر هنگام از سایه برخوردار باشد.

آبیاری درخت سنجد  :

بعد از کاشت درخت سنجد نوبت به مرحله آبیاری آن می رسد این درخت نیاز به آب کمی دارد زیرا از درختان مقاوم است زمان مناسب برای آبیاری این درختان تیر و مرداد است که در فصل رشد آن هر ۱۵ روز باید آبیاری صورت بگیرد و بعد از رشد هر ۴۰ روز یک بار برای آبیاری زمان مناسبی است.

دما و رطوبت موردنیاز درخت سنجد :

خاک مناسب درخت سنجد :

خاک مناسب برای کاشت این درخت باید دارای بافتی متوسط باشد و در مناطق کوهپایه ای نیز دارای رشد موفقی است که از گیاهان اقتصادی در اینگونه مناطق به شمار می رود کو مورد نیاز برای تقویت خاک این درخت کود دامی است نهال این درخت باید در اسفند در عمق ۱۰-۳۰ سانتی متر کاشته شود و فاصله کشت نیز باید ۴-۵ متر باشد.

تکثیر و کاشت درخت سنجد :

روش‌های تکثیر این گیاه پرکاربرد، بذر، قلمه زدن و خوابانیدن است که می توان بهترین روش تکثیرش را ازدیاد به روش قلمه زدن دانست. هرچند توجه به این نکته حائز اهمیت است که ریشه زایی قلمه‌ها راحت نبوده و به نوع قلمه و شرایط دیگر بستگی دارد.

مراحل کاشت درخت سنجد از طریق بذر

مراحل کاشت نهال سنجد