ام انگلیسی : Arachis hypogaea L

خانواده : leguminosae – نخود

بومی : نواحی حاره

بادام زميني گياهي از تيره بقولات يا لگومينوز است و حدود سه الي ۶٫۵ ماه كشت آن زمين را اشغال مي كند. اين گياه داراي يك ساقه مركزي كركدار است كه داراي انشعابات جانبي فراواني است. طول ساقه آن بين ۳۰ تا ۸۰ سانتي متر است و ساقه هاي جانبي حول ساقه اصلي منشعب مي شود. بادام زميني داراي ريشه مستقيم و اوليه است كه تا عمق ۵۰ تا ۱۰۰ سانتي متر در خاك فرو مي رود. سپس ريشه هاي جانبي آن شروع به رشد مي كند. برگ ها در بادام زميني پنجه اي و شامل دو برگچه پوشيده از كرك است. گاهي اوقات برگچه پنجمي در انتهاي يك دمبرگ طويل ديده مي شود. گل ها به رنگ زرد و كوچك بوده و به صورت منفرد و يا دستجات دو الي چهارتايي در زاويه داخلي برگ ها وجود دارد.

گل دهي حدود يك الي ۱٫۵ ماه پس از سبز شدن آغاز شده و تا دو الي سه ماه ادامه مي يابد. تعداد گل هاي توليدي زياد اما كمتر از ۱۵ الي ۲۰ درصد آن به صورت غلاف و نيام رشد مي كند. ريزش گل ها در آغاز زياد است و حدود يك سوم نيام ها نيز از بين مي رود.

بادام زمینی احتمالاً بومی منطقه ای در آمریکای جنوبی واقع در حد فاصل بین آرژانتین و بولیوی (Gran Chaco)است. گزارش ها حاکی است که قدیمی ترین نواحی کشت بادام زمینی به جوامع بومی پرو است که در ۲ تا هزار سال قبل از میلاد و قبل از کشف آمریکا درآنجا ساکن بودند. ظاهراً در قرن شانزدهم میلادی به وسیله پرتغالی ها از برزیل به آفریقای غربی و یا از طریق ساحل غربی آمریکا به آسیا، آفریقا راه یافت. امروزه می توان آفریقا را مرکز اساسی تنوع بادام زمینی دانست. این دانه روغنی طوری در قاره آفریقا جا افتاده که بسیاری ازآفریقایی ها باور ندارند که بادام زمینی یک محصول وارداتی است. هند، چین،ایالات متحده آمریکا، سنگال، نیجریه اندونزی مهم ترین تولید کنندگان بادام زمینی در جهان به شمار می روند. از کل دانه های روغنی تولید شده درهندوستان ۴۵ درصد مربوط به بادام زمینی است. فرانسه بزرگترین وارد کننده روغن بادام زمینی است که سالانه حدود دو میلیون تن روغن خریداری می کند.

بادام زمینی گیاهی اس گرما دوست که به هوای گرم و آفتاب فراوان و یک فصل رشد بدون یخبندان ۲۰۰ روزه محتاج است . بادام زمینی نیاز فراوان به آب دارد و بخصوص از هنگام گرده افشانی تا دو هفته قبل از رسیدگی به کمبود رطوبت خاک حساس می گردد . بادام زمینی از نظر حاصلخیزی خاک بسیار کم توقع است و در خاکهای شنی فقیر با ماده آلی کم عملکردی کاملاً اقتصادی تولید می کند .

ارقام مختلف بادام زميني :

• بوته اي يا ايستا
• خزنده
• وته هاي خرنده

روش کاشت بادام زمینی در گلدان

1. برای کاشت بادام زمینی شما نیاز به خاک با زهکشی بالا دارید. بهترین خاک برای این گیاه خاک شنی مخلوط با کود فراوان است.
2. پس از مخلوط و زیر و رو نمودن خاک با کود، بذر بادام زمینی را در عمق ۵ تا ۷ سانتیمتری از خاک بکارید.
3. اگر گیاه را در باغچه میکارید، بذر بادام زمینی را در فاصله ۱۵ تا ۱۸ سانتی‌متری از هم و در ردیف‌هایی که ۱ متر از هم فاصله دارند در خاک بکارید. در داخل گلدان بهتر است هر بذر را در یک گلدان نسبتاً بزرگ بکارید. البته شما میتوانید ابتدا بذرها را داخل گلدان بکارید و بعد از دو هفته آن را به باغچه انتقال دهید.
4. بعد از کاشت دانه‌ها، آبیاری کامل انجام دهید. در طول مدت رشد مراقب باشید سطح خاک همیشه مرطوب باشد زیرا خاکهای شنی سریع خشک میشوند.
5. از وجود سوراخهای کافی برای خروج آب اضافی از گلدان مطمئن باشید.
6. توجه داشته باشید که گیاه بادام مینی به سرما بسیار حساس است. بنابراین از قرار دادن گلدان در برابر باد سرد پرهیز کنید. همچنین در باغچه، اگر دمای هوا کاهش داشت، گیاه را با پلاستیک بپوشانید تا از خطر سرما در امان بماند.
7. با گذر زمان، بادام‌زمینی‌ها شروع به رشد از ساقه‌هایی می‌کنند که در اعماق زمین فرو می رود.  طول دروه رشد این گیاه طولانی است و ۱۰۰ تا ۲۱۰ روز طول میکشد. در طول دوره رشد به گیاه کود دهید.
8. گل گیاه بادام زمینی قبل از میوه دادن به سمت زمین خم میشود و دانه‌های جوان را در زمین دفن میکند. به همین دلیل است که به این گیاه، بادام زمینی می‌گویند. دانه‌های بادام زمینی در داخل زمین رشد کرده و میرسند.

آبیاری و نگهداری بادام زمینی

خاک این گیاه باید حاوی مواد مغذی باشد به همین دلیل باید به کود دهی آن توجه داشته باشید ترکیب مناسب کودی برای رشد این گیاه علوفه فسفر، ازت، پتاسیم و اکسید کلسیم است که موجب غنی تر شدن بستر خاک می شود.

زهکشی برای این نوع گیاه بسیار دارای اهمیت است و به همین دلیل از خاک ماسه ای برای آن استفاده می شود تا با کاشت بادام زمینی فضای کافی برای عبور آب و هوا در گیاه و ریشه آن وجود داشته باشد. زمانی که خاک این گیاه به طور کامل خشک شد باید آبیاری را مجدد انجام دهید و به دلیل وجود خاک ماسه ای این خاک خیلی زود خشک می شود و باید توجه کنید که به سرعت به گیاه آب ندهید.

گیاه بادام زمینی بسیار گرما دوست است و به آب و هوای گرم نیاز دارد. بهترین دما برای کاشت بادام زمینی ۲۲ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است و گیاه تا دمای ۳۵ درجه را نیز تحمل میکند. همچنین لازم به ذکر است حداقل درجه حرارت خاک برای جوانه زدن بادام زمینی حدود ۱۰درجه سانتی گراد است.

در نگهداری و مراقبت از این گیاه باید توجه داشته باشید که علف های هرز باید از بین بروند و در صورت مشاهده آفات و مریضی ها باید از سموم مناسب برای گیاه استفاده نمایید.از آفات و امراض بادام زميني مي توان به كرم غوزه پنبه، پروانه كارادرينا، كرم مفتولي ريشه، زنجيره باقلا و بيماري لکه برگي بادام زميني كه به وسيله قارچي به نام سرکوسپورا ايجاد مي شود، بيماري فوزادريوم، پوسيدگي پايه تخمدان وساقه اشاره كرد.

عوارض و مضرات بادام زمینی

بادام زمینی می تواند باعث ایجاد آلرژی و حساسیت شدید در افراد شود، بد نیست بدانید که بادام زمینی یکی از ۸ ماده ی غذایی آلرژی زا محسوب می شود که حساسیت به آن حتی می تواند باعث مرگ شود. حساسیت برخی افراد به قدری شدید است که حتی بو کردن بادام زمینی هم می تواند باعث مرگ شود.علائم آلرژی به بادام زمینی شامل تورم لب ها و زبان، قرمزی پوست، احساس خفگی، حالت تهوع، مشکل تنفس و شوک آنافیلاکسی می باشد.

بادام زمینی گاهی اوقات می تواند با آفلاتوکسین که یک ماده سمی خطرناک است، آلوده شده باشد و باعث مسمومیت با آفلاتوکسین شود، علائم مسمومیت با آفلاتوکسین از دست دادن اشتها، زردی و مشکلات کبدی و در نهایت سرطان کبد می باشد.

بادام زمینی یکی از مواد غذایی گواتروژن محسوب می شود و می تواند باعث اختلال در عملکرد تیروئید و تشدید گواتر شود.بادام زمینی شامل حاوی اسید فیتیک نیز هست که جذب آهن، روی و کلسیم را مختل می‌کند.

مطالب مرتبط

آشنایی با خواص دارویی شگفت انگیز بادام زمینی