آشنایی با درخت کاج نوئل و ویژگی های جالب آن

نام انگلیسی : Picea sp

بومی : Pinaceae

خانواده : نیمکره شمالی

درخت کاج نوئل همانند بیشتر انواع درختان کاج، همیشه سبز و تک پایه است. از جنس کاج نوئل تا کنون ۴۰ تا ۵۰ گونه در سراسر جهان شناسایی شده است که مهمترین آنها کاج نوئل سبز، نوئل بالشتکی، نوئل کانادایی، نوئل نقره ای و نوئل آبی کاستر میباشد.

این گیاه از مناطق سرد و معتدله نیمکره شمالی در ناحیه قطبی تا ارتفاعات کوهستانی نواحی معتدله گرم گسترده شده است. شاخه‌های این درخت پیرامونی، منظم و نسبتاً کوتاهند . سوزنها بادوام اند و پایک کوتاهی دارند که هنگام سقوط، بر روی شاخه ها باقی می مانند . مقطع سوزنها ۱ گوشه است. مخروط ماده ابتدا مستقیم بوده ولی در جریان گرده افشانی به سمت پایین خم می شود . پس از رسیدن و ریزش دانه ها، به همان حالت و بدون جدا شدن و ریزش فلسها باقی می ماند. مخروط تخم مرغی کشیده تا تخم مرغی واژگون، آویزان و در سال اول رشد می‌رسد. درختان نوئل دارای ارتفاعی بین ۲۴ الی ۳۰ متر بوده و قطر تاج پوششی آنها ۱۲ الی ۱۵ متر می باشد.

این درخت یکی از مهمترین و بهترین درختان چوبده و صنعتی در اروپا و جهان می باشد و سهم عمده ای از تجارت جهانی چوب به آن اختصاص یافته است . از آن در تهیه چوبهای الواری و تیری، مصارف متنوع نجاری، ساختمان سازی و مبل سازی و حجم زیادی در تولید خمیر کاغذ استفاده می شود.

شرایط نگهداری کاج نوئل

خاک کاج نوئل :

در هر نوع بافت خاک اعم از شنی ،رسی،لومی به شرط زهکشی خوب وعدم خفگی خاک قادر به زندگی است ولی ازنظر واکنش ،خاک های خنثی تا اسیدی را ترجیح می دهد . ریشه های این گیاه سطحی میباشد بنابراین افتادگی دراثر بادهای شدید در گونه های آن رخ میدهد پس از آبیاری سطحی و زیاد بپرهیزید.

آبیاری کاج نوئل :

در ۲سال اول کاشت آبیاری منظم برای استقرار این گیاه بسیار مهم است ولی پس از آن هفته ای یکبار آبیاری عمیق انجام شود.

نور مناسب کاج نوئل :

 این درخت برای رشد کافی نیاز به حداقل روزانه ۶ ساعت نور آفتاب دارد. البته گیاه قادر است در شرایط آپارتمانی و نور غیر مستقیم نیز به رشد خود ادامه دهد، لیکن میزان رشد آن سرعت کمتری خواهد داشت.

دمای پرورش کاج نوئل :

تمامی درختان کاج در مناطق سردسیر رشد بهتری خواهند داشت از این رو برای نگهداری کاج نوئل در آپارتمان از نوسانات و افزایش دما پیشگیری کنید.

کوددهی کاج نوئل :

ریشه‌های درخت کاج نوئل عمیق است و میتواند از عمق خاک مواد غذایی را دریافت کند بنابراین در فضای سبز و طبیعت نیاز چندانی به کوددهی ندارد ولی در صورتی که از کاج نوئل در گلدان نگهداری میکنید بهتر است هر ماه کاج خود را کود کامل دهید.

اگر درخت شما بزرگ است میتوانید از کودهای کند رهاشونده هر ۳یا ۴ماه یکبار استفاده کنید چون درختان بزرگ ریشه های بیشتر و عمیق تری دارند و میتوانند مواد غذایی عمق خاک را نیز مصرف کنند ولی درختان کوچکتر را هر ماه با کوهای کامل تغذیه کنید.

هرس کاج نوئل :

 هرس کردن شاخه های خشک و سرشاخه های سبز کاج نوئل برای پر شدن و شاخه‌زایی بیشتر توصیه میشود.

آفات و بیماریهای کاج نوئل :

 کاج‌های نوئل منبع تغذیه لارو (شفیره) گونه‌هایی از پروانه‌سانان وبرخی انواع شته‌ها هستند ، از این رو در برخی مواقع لاروها باعث زرد و سپس قهوه ای شدن و ریختن برگهای سوزنی آن مخصوصا در گونه کاج نوئل آبی میشوند.

تکثیر کاج نوئل :

تکثیر کاج نوئل از طریق بذر

برای کاشت از طریق بذر لازم است قبل از کاشت بذور، نیاز سرمایی آنها برطرف شود. به این منظور حداقل ۲ تا ۴ هفته بذرها را در میان ماسه سرد و مرطوب قرار دهید و در بهار آینده اقدام به کاشت نمایید.

• اگر می خواهید کاج نوئل را در فضای آزاد بکارید لازم است بذرها را در فصل پاییز در خاک بکارید تا نیاز سرمایی آنها در فصل زمستان برطرف شود.
• بذرها را به صورت تک یا پراکنده در سینی بذر یا ظروف کم عمق با قطر دهانه ۱۳ تا ۱۵ سانتیمتر، حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه بکارید.
• سینی بذرها بایستی همواره مرطوب باشد و در دما و رطوبت مناسب قرار داده شود. می‌توانید این شرایط را با پوشاندن گلدان حاوی بذر با یک نایلون شفاف تامین کنید. لازم است بر روی نایلون چند سوراخ ایجاد کنید تا تهویه مناسب صورت گیرد.
• بعداز جوانه زدن گیاه‌تان، آن را به خاکی با حاصلخیزی بیشتر انتقال بدهید.

تکثیر کاج نوئل از طریق قلمه زدن

کاج نوئل درختی سخت ریشه‌زا است و به وسیله قلمه‌های چوب سخت در محیط مرطوب و با کمک هورمون‌های ریشه‌زایی در اواخر فصل پاییز و اوایل زمستان قبل ازدیاد است.جالب است بدانید درخت نوئل دارای خاصیت مکان‌نگاری میباشد یعنی اگر از شاخه‌های عمودی قلمه گرفته شود درخت به صورت عمود رشد میکند و اگر از شاخه های افقی قلمه گرفته شود درختی افقی بوجود می آید. مراحل قلمه زدن کاج نوئل به شرح زیر است:

• از شاخه مورد نظر قلمه را به صورت اریب ببرید.
• در صورت برگدار بودن برگهای پایینی حذف و فقط۲ تا ۳ برگ باقی بگذارید.
• انتهای قلمه را در هورمون ریشه زایی فروببرید.
• تا زمان ریشه دار شدن بستر قلمه ها همیشه باید مرطوب باشد، میتوانید با کشیدن یک پلاستیک شفاف روی گلدان یا بستر قلمه شرایط گلخانه‌ای ایجاد نمائید.
• اجازه بدهید تا ریشه دهی کامل شود وسپس گیاه جوان را با دقت و بدون جدا شدن خاک اطراف ریشه در خاک مناسب بکارید.